________________
૧૧૬૨
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮ જેમકે સમરાદિત્યમહામુનિ. અલબત્ વૈરાનુબંધના કારણે એમને બાહ્યદષ્ટિએ અપાય આવ્યા, પણ એ યોગના બાધક ન બન્યા. બહુલતાએ એવા અપાય પણ આવતા નથી. આશય એ છે કે યોગબિંદુ(ગા.પ૩)માં યોગના ૩ ફળ બતાવ્યા છે.
(૧) દ્વન્દસહિષ્ણુતા - આપત્તિઓ-પ્રતિકૂળતાઓ ઊભી થાય... પણ યોગમાંથી વિચલિત થયા વિના એને સહન કરવાની શક્તિ, તૈયારી. (૨) દુન્દ્રવિનાશ – ધન્વને સહન કરતાં કરતાં એવી પરિસ્થિતિ ઊભી થાય કે હવે દ્વન્દ્ર આવતા જ નથી. અથવા હવે એ દ્વન્દ્રરૂપ રહેતા નથી. (૩) ધન્વાભાવ (સાનુકૂળભાવ) – હવે જે કાળે જે યોગ્ય હોય એવી બાહ્ય અનુકૂળસ્થિતિઓ સહજ મળતી જાય. જેમકે ગરમી હોય.. પણ એ વખતે એને ગરમીની જ જરૂર હોય.
ટૂંકમાં, આપત્તિ સહન કરે... પછી આપત્તિ દૂર થઈ જાય.. ને પછીની ભૂમિકામાં આપત્તિ જ સંપત્તિરૂપ બની જાય. આનો અર્થ જ કે બહુલતાએ એવા કોઈ અપાય આવતા નથી.
આપણી વાત એ હતી કે યોગના બાધક બને એવા ગાઢ નિકાચિતકર્મસ્વરૂપ નિરુપક્રમકર્મ જેને સત્તામાં છે નહીં એવા નિરપાયયોગી હવે પછી યોગભ્રષ્ટ થઈ મિથ્યાત્વે આવતા નથી. એનો અર્થ જ કે હવે આ યોગી ભવિષ્યમાં પણ ક્યારેય એવા બાધક કર્મો બાંધવાનો નથી, કારણકે નિકાચિત અશુભકમોં મિથ્યાત્વે જ બંધાય છે. તથા, ચોથે પાંચમે ગુણઠાણે અપ્રત્યાખ્યાનાવરણીયપ્રત્યાખ્યાનાવરણીયના સત્તાગત જે કર્યો હોય તેની નિકાચના થઈ શકે છે, પણ નવું નિકાચિત બંધાતુ નથી, નવું તો નિદ્માણ જેવું બંધાય છે. તે પણ એટલા માટે કે નવું તો નિકાચિત તો જ થાય છે, જો ગાઢ બંધ હોય.
એટલે સ્પષ્ટ છે કે યોગના બાધક બને એવા કર્મોનો હવે
