________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮
યોગના જ અન્ય વિવક્ષાથી સાશ્રવ-અનાશ્રવ યોગ... એવા ભેદ પડે છે... એ અન્ય વિચારણા હવે આગામી લેખમાં જોઈશું.
૧૧૫૮
યોગના અલગ-અલગ વિવક્ષાઓથી અલગ-અલગ રીતે ભેદો વિચારાઈ રહ્યા છે. એમાં ગયા લેખમાં
૧૦) છેલ્લે એ વિચારેલું કે અપાય હોય તો
યોગ નિરનુબંધ હોય છે ને અપાય ન
હોય તો યોગ સાનુબંધ હોય છે. હવે અપાય હોવા ન હોવાના જ આધારે યોગના સાશ્રવ-અનાશ્રવ એવા બે ભેદ પડે છે એ આ લેખમાં વિચારાશે.
લેખાંક
વળી યોગના બે પ્રકાર છે ઃ સાશ્રવયોગ અને અનાશ્રવયોગ. સાપાયયોગી જીવોને સાશ્રવયોગ હોય છે. એ બહુ જન્માન્તરકર હોય છે. અહીં બહુજન્માન્તરકર એટલે દેવ-મનુષ્ય વગેરેરૂપ અનેક વિશેષ પ્રકારના જન્મનો કારણ બનનાર યોગ. અપાય એટલે નિરુપક્રમકર્મ... એ અવશ્ય ભોગવવું પડતું હોવાથી અનેક જન્મો થાય છે. એક વર્તમાન જન્મ જ જેમાં બાકી છે તે અનાશ્રવ યોગ
છે.
શંકા અનપાયયોગીને ભલે એ એક જ જન્મ બાકી છે. છતાં એમાં અનાશ્રવત્વ શી રીતે ? કારણકે અનાશ્રવ એટલે મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને યોગ... આ ચાર આશ્રવમાંનો એક પણ આશ્રવ ન હોવો તે. એ, અયોગીકેવલી ગુણઠાણે જ સર્વસંવર હોવાથી એ પૂર્વે સંભવિત નથી.
સમાધાન - તત્ત્વાંગ = તત્ત્વનું કારણ બનનાર... એટલે કે
