________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૮
૯૫૯ જો કહેશો તો તમને જેઓ “શિષ્ટ' તરીકે માન્ય નથી એવા બૌદ્ધોજૈનો વગેરેને પણ તમારે શિષ્ટ માનવા પડશે, કારણકે “કોઈ જીવની હિંસા કરવી નહીં” વગેરે વેદવચનોને તેઓ પણ પ્રમાણ તરીકે
સ્વીકારે જ છે. હવે જો એમ કહેશો કે “બધા જ વેદવચનોને પ્રમાણ માને તે શિષ્ટ'... તો તમને શિષ્ટ તરીકે માન્ય એવા પણ જે બ્રાહ્મણો સંપૂર્ણ વેદવચનોને હજુ જાણતા જ નથી એમને શિષ્ટ માની નહીં શકાય, કારણકે જે વેદવચનોને તેઓ જાણતા નથી, એને પ્રમાણ તરીકે પણ શી રીતે માનશે ?
પૂર્વપક્ષ : “જિનવચનોને પ્રમાણ માને તે શિષ્ટ' આવું તમે કહેશો તો તમને પણ આ પ્રશ્ન આવશે જ ને ?
ઉત્તરપક્ષ ઃ અમે શિષ્ટની આવી વ્યાખ્યા આપતા જ નથી, કારણ કે શિષ્ટપણું અવિરત સમ્યક્તી, દેશવિરત, સર્વવિરત વગેરેમાં તરતમભાવે રહેલું હોય છે જે આવી વ્યાખ્યા કરવામાં સંભવતું નથી.
પૂર્વપક્ષ ઃ તેમ છતાં, સમ્યક્તની જીવ જિનવચનોને પ્રમાણ તરીકે સદ્દો છે (શ્રદ્ધા કરે છે) આવું તો તમે પણ કહો જ છો, તો તમારે પણ આવા બે વિકલ્પો થશે. જો અમુક જિનવચનોની વાત હશે તો અમને પણ સમ્યક્તી કહેવા પડશે, કારણ કે “કોઈ જીવની હિંસા કરવી નહીં વગેરે જિનવચનોને અમે પણ સાચા માનીએ જ છીએ. અને બધા જ જિનવચનોની વાત હશે તો સંપૂર્ણ દ્વાદશાંગીના જ્ઞાતા સિવાય કોઈને સમ્યવી કહી નહીં શકાય..
ઉત્તરપક્ષઃ સમ્યસ્વી જીવે તો નિયમ (=વ્યાપ્તિ) બાંધ્યો હોય છે કે “જિનવચન હોય તે પ્રમાણ હોય છે.” એટલે જે જિનવચનને તે જાણતો ન હોય તેને પણ આ નિયમથી પ્રમાણ માનતો જ હોય છે.
પૂર્વપક્ષ ઃ તો અમે પણ જે વેદવચન હોય તે પ્રમાણ હોય આવો નિયમ બાંધી દઈશું.
