________________
બત્રીશી-૧૨, લેખાંક-૬૮
૭૩૭ પુણ્ય બંધાય છે. તોતડાની મશ્કરીથી જ્ઞાનના અંતરાય બંધાય ને એની દયાથી એ અંતરાય તૂટે. રોગીના તિરસ્કારથી આરોગ્યના અંતરાય બંધાય ને એની દયાથી આરોગ્યનું પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય. આવું આધિવ્યાધિ-ઉપાધિ.. દરેક દુઃખો અંગે જાણવું.
(૩) દીનોદ્ધાર : પરના દુઃખને દૂર કરવાની ઈચ્છારૂપ દયા સક્રિય બની એ માટેનો પ્રયત્ન કરાવે એ દીનોદ્ધાર છે.
(૪) કૃતજ્ઞતા : બીજાઓએ પોતાના ઉપર કરેલા ઉપકારને હંમેશા યાદ રાખવો, અવસરે એને જીભ પર લાવવો અને ઉપકારીની એવી કોઈ પરિસ્થિતિ નિર્માણ થાય તો પોતે ભોગ આપીને પણ પ્રત્યુપકારની તૈયારી હોવી આ બધું જ કૃતજ્ઞતા છે.
(૫) જનાપવાદભીરુત્વ ઃ લોકમાં નિંદા થાય તો એ મોત કરતાં પણ આકરી લાગે. એટલે હંમેશા લોકનિંદાથી ભયભીતતા જીવને લોકનિન્દકાર્યોથી દૂર રખાવે. ઘણી ઘણી ધર્મક્રિયા કે તપશ્ચર્યા કરનાર જો વેપારાદિમાં કે પોતાના જીવનવ્યવહારમાં લોકનિન્ય કાર્ય કરતા હોય તો યોગની પૂર્વસેવામાં ટકી શકે નહીં.
(૬) ગુણીપર રાગ : જ્યાં સુધી આદિધાર્મિકની ભૂમિકાએ પણ જીવ પહોંચ્યો હોતો નથી ત્યાં સુધી તો ગુણોની વાસ્તવિક ઓળખ જ હોતી નથી. પણ આદિધાર્મિક કાળમાં ગુણોને ઓળખવાની ભૂમિકા ઊભી થયેલી છે. ને ગુણોની દુષ્કરતાની પિછાણ છે. એટલે ગુણવાન્ કોણ છે? એ ગૌણ બની જાય છે, ગુણ જોવા પર બહુમાન જાગે છે, દિલ ઢળે છે.
(૭) સર્વત્ર નિંદાત્યાગ : નિંદા ખુદ લોકનિત્ત્વ છે. એટલે એનાથી ડરતો હોવાના કારણે જઘન્ય, મધ્યમ કે ઉત્તમ કોઈ પણ વ્યક્તિની નિંદા ન કરે.
(૮) આપત્તિમાં અદીનતા : ગંભીરતા અને ધીરતાના કારણે દિીનતાથી બચતો રહે.
