________________
બત્રીશી-૧૩, લેખાંક-૮૦
૮૬૯ બને તો જ તહેતુઅનુષ્ઠાન કરાવનાર હોવાથી જીવને હિતકર નીવડે છે, એ સિવાય નહી, એ નિશ્ચિત થયું.
આમ સદનુષ્ઠાનરાગનો પ્રયોજક બનનારો મુક્તિઅદ્વેષ સદનુષ્ઠાનોનો પ્રાણ છે અને એ જ અવ્યવધાનપણે ગુણરાગનું બીજ બને
છે.
અંત તત્ત્વની વિશુદ્ધિથી અને આગ્રહ વિનિવૃત્ત દૂર થયો હોવાથી આ મુક્તિઅદ્વેષથી જ ધારાલગ્ન શુભભાવ પ્રવર્તે છે. અહીં, ચરમાવર્તમાં યોગની સમુચિતયોગ્યતા ઉલ્લવી એ અંતતત્ત્વની વિશુદ્ધિ છે. “સુખ તો પૌદ્ગલિક જ હોય' તીવ્રભવાભિવંગરૂપ બનનારો આવો દઢ આગ્રહ-કદાગ્રહ અચરમાવર્તમાં હોય છે. ચરમાવર્તમાં એ રહેતો નથી, દૂર થઈ જાય છે. અંત તત્ત્વ કંઈક કંઈક મોક્ષને અભિમુખ થતું રહે એ ધારાલગ્ન શુભભાવ તરીકે અભિપ્રેત હોય એમ લાગે છે.
વિદ્યાનો જે સારો સાધક હોય તેને વિદ્યાસિદ્ધિ જ્યારે નજીક થાય છે ત્યારે અંદરથી કોઈ અપૂર્વ આનંદ અનુભવાવાનો ચાલુ થવાથી ગમે તેવી ભયંકર કસોટી વગેરેનો પણ ભય રહેતો નથી. એવી જ રીતે મુક્તિ-અદ્વેષ પ્રગટવા પર સિદ્ધિ નજદીક થઈ હોવાથી અંતઃકરણમાં કોઈક અવર્ણનીય પ્રમોદ અનુભવવાથી બહાર કોઈ ભય સતાવતો નથી.
પ્રશ્ન : ચરમાવર્ત પણ અનંતકાળચક્ર જેટલો સુદીર્ઘ છે. પછી સિદ્ધિ નજીક શી રીતે કહેવાય ?
ઉત્તર : ચરમાવર્તમાં રહેલા જીવને સિદ્ધિ ચોક્કસ નજદીક હોય છે, કારણ કે પસાર થઈ ગયેલા અનંતાનંત પુગલપરાવર્તની અપેક્ષાએ આ એક પુદ્ગલપરાવર્ત એ સમુદ્રમાં બિંદુ તુલ્ય હોઈ કશું જ નથી.
