Page Text
________________
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૨૨-૨૩
દર્શન-ચારિત્રના પરિણામને સદા પોષવા જોઈએ અને સંસારના કારણભૂત એવા રાગ-દ્વેષરૂપી દોષોને ક્ષણે ક્ષણે હણવા જોઈએ. એ પ્રકારે ભગવાનની આજ્ઞા છે. વળી, જે જીવોને પ્રાથમિક ભૂમિકાનું પણ સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ્યું છે તે જીવોને અતિ દુર્લભ એવી પણ આ આજ્ઞા પ્રાપ્ત થાય છે. આથી જ સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો સ્વભૂમિકા અનુસાર નવું નવું શ્રુત અધ્યયન કરે છે અને પોતાનામાં પ્રગટ થયેલા સમ્યગ્દર્શનની શુદ્ધિના ઉપાયોનું સેવન કરે છે. આવા સમ્યગ્દૃષ્ટિને અવિરતિનો ઉદય હોય તોપણ અનંતાનુબંધી કષાયના વિગમનથી પોતાને જે શીલ પ્રાપ્ત થયું છે તેને ઉત્તરોત્તર વધારવા પ્રયત્ન કરે છે. આ રીતે નિર્મલચિત્તવાળા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો પોતાની ભૂમિકા અનુસાર અવશ્ય રત્નત્રયીને પોષે છે. વળી, અનાદિકાલથી સંસારના ભાવોને સેવીને બાહ્ય પદાર્થોને અવલંબીને પોતાને જે રાગ-દ્વેષના ભાવો થાય છે તે દોષોને હણવા માટે સદા ઉદ્યમ કરનારા છે; કેમ કે નિર્મલ લોચનવાળા એવા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોને સંક્ષેપથી બતાવાયેલી આ ભગવાનની આજ્ઞા બુદ્ધિમાં સ્થિર થયેલી છે. તેથી જ પોતાનામાં વર્તતી અવિરતિને પણ ક્રમસર ઘટાડવા યત્ન કરે છે અને સ્વભૂમિકા અનુસાર રત્નત્રયીની વૃદ્ધિ માટે યત્ન કરે છે અને ભગવાનની આટલી જ આજ્ઞા કર્મરૂપી વૃક્ષ માટે કુઠાર જેવી છે; કેમ કે નિર્મલ દ્દષ્ટિ પામેલા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો આટલી જ આજ્ઞાના બળથી સતત ઉદ્યમ કરીને ઉત્તરોત્તરની આજ્ઞા પ્રાપ્ત કરવાના ઉદ્યમવાળા થાય છે તેથી તેમના આત્મા પર લાગેલાં કર્મો ક્ષીણ ક્ષીણતર થઈ રહ્યાં છે અને સમ્યગ્દષ્ટિને પ્રાપ્ત થયેલી આટલી આજ્ઞા આખા દ્વાદશાંગીના અર્થના સારભૂત છે; કેમ કે આ જ આજ્ઞાને અવલંબીને તેના વિસ્તાર સ્વરૂપ દ્વાદશાંગી છે. તેથી સારભૂત એવી દુર્લભ આજ્ઞા જેઓને પ્રાપ્ત થાય છે તેઓ શક્તિના બળથી દ્વાદશાંગીનું અધ્યયન કરીને દુર્લભ એવી આજ્ઞાને સફળ કરીને ઉત્તર-ઉત્તરની ભૂમિકાને અવશ્ય પામે છે.
૨૭
અહીં વિશેષ એ છે કે શ્લોક-૨૨માં બતાવી એટલી જ ભગવાનની આજ્ઞા નથી. પરંતુ મિથ્યાત્વ-અવિરતિ-પ્રમાદ-કષાય અને યોગ સ્વરૂપ સંસારનાં પાંચે કારણોનો ઉચ્છેદ ક૨વાની ભગવાનની આજ્ઞા છે અને સંસારનાં પાંચે કારણોના ઉચ્છેદ માટે જ મુનિઓ સ્વશક્તિ અનુસાર શ્રુત ભણે છે, અનેક પ્રકારના સંયમના આચારો સેવે છે. આ રીતે આચારોને સેવી સેવી આગળ
| SR No. | 022236 |
| Book Title | Yogsar Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 266 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |