________________
યોગસાર પ્રકરણ/પંચમ પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૨૨-૨૩
૧૨
ભાવાર્થ =
કૂરગડુ મુનિ ભગવાનનાં વચનથી અત્યંત ભાવિત હોવાને કારણે લોભના વિરોધી એવા સંતોષ પરિણામવાળા હતા, માયાના વિરોધી એવા સરળ પરિણામવાળા હતા, ક્રોધના વિરોધી એવાં સૌમ્ય પરિણામવાળા હતા અને માનના વિરોધી એવા નમ્ર પરિણામવાળા હતા. આથી તે મહાત્મા કષાયોનું સતત તિરોધાન કરીને વીતરાગભાવને અનુકૂળ અત્યંત ઉઘમ થાય તે રીતે સંયમની સર્વ ઉચિત ક્રિયાઓ કરનારા હતા. તેથી ચાર કષાયના તિરોધાન માટેના મહાપરાક્રમના બળથી આહાર વાપરતાં-વાપરતાં પણ તે મહાત્માએ કેવલજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કર્યું. જે જીવો તેવા મુનિનું સદા ધ્યાન કરે છે, તેઓનું ચિત્ત પણ કષાયના તિરોધાનને અભિમુખ થવાથી અવશ્ય ચંદ્ર જેવું નિર્મલ બને છે. માટે ભાવશુદ્ધિના અર્થી સાધુઓએ સદા તેવા મુનિનું ધ્યાન કરવું જોઈએ. ॥૨॥ અવતરણિકા :
વળી, ભાવુશુદ્ધિ માટે તપમાં ઉદ્યમ કરવાની પ્રેરણા આપે છે -
શ્લોક ઃ
सुकुमारसुरूपेण शालिभद्रेण भोगिना ।
तथा तप्तं तपो ध्यायन् न भवेत् कस्तपोरतः ? ।। २३ ॥ શ્લોકાર્થ :
સુકુમાર, સુરૂપ અને વિશાળ ભોગોને ભોગવનારા એવા શાલિભદ્ર વડે તે પ્રકારનું તપ સેવાયું તેનું ધ્યાન કરતાં કોણ (મુનિ) તપમાં રત ન થાય ? અર્થાત્ અવશ્ય તપમાં રત રહે. II૨૩મા
ભાવાર્થ:
શાલિભદ્ર ભૂતકાળના પુણ્યને કારણે અતિ સુકુમાલ શરીરવાળા સુંદર રૂપવાળા અને વિપુલ ભોગો મેળવેલા હોવાથી મહાભોગવાળા હતા, છતાં સંયમગ્રહણ કરીને તે પ્રકારે તપને કર્યો કે તેમની સુકુમાલ કાયા નષ્ટ થઈ, સુરૂપ નષ્ટ થયું, તોપણ તે તપના બળથી અનશન કરીને સર્વથાસિદ્ધ વિમાનને પામ્યા. જે મુનિ
