________________
યોગસાર પ્રકરણ/પંચમ પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૧૨-૧૩
૨૦૧
કરનારી એવી અનુચિત પ્રવૃત્તિ સદા પરિહાર કરવી જોઈએ, જેથી સર્વ જીવો સાથે ઉચિત વર્તન થાય તે બતાવવા અર્થે કહે છે .
-
શ્લોક ઃ
कर्मबन्धदृढश्लेषं सर्वस्याप्रीतिकं सदा । धर्मार्थिना न कर्तव्यं वीरेण जटिनि यथा । । १२ ।।
શ્લોકાર્થ ઃ
કર્મબંધના દૃઢ સંશ્લેષવાળું સર્વની અપ્રીતિને કરનારું કૃત્ય ધર્માર્થીએ સદા કરવું જોઈએ નહીં. જે પ્રમાણે વીરપ્રભુએ તાપસના અપ્રીતિના પરિહાર માટે યત્ન કર્યો. [૧૨]
ભાવાર્થ:
કોઈ જીવને પીડા થાય, કોઈ જીવના પ્રાણનો નાશ થાય, કોઈ જીવને સંક્લેશ થાય, તેવી પ્રવૃત્તિ અન્યની અપ્રીતિને કરનારી છે અન તેવી અપ્રીતિને કરનારી પ્રવૃત્તિથી દૃઢ સંશ્લેષવાળો કર્મબંધ થાય છે. અર્થાત્ ભાવિમાં અનર્થની પરંપરાનાં કારણ બને તેવાં દૃઢ પરિણામવાળાં કર્મ વર્તમાનમાં બંધાય છે. તેથી ધર્મના અર્થી એવા સાધુએ તેવી પ્રવૃત્તિ સદા કરવી જોઈએ નહીં. જેમ ચાતુર્માસમાં રહેલા તાપસની અપ્રીતિને જાણીને ભગવાને ચોમાસામાં વિહાર કર્યો.
આનાથી એ ફલિત થાય કે, સાધુએ તે રીતે ગુપ્તિથી ગમનાગમન કરવું જોઈએ કે જેથી પોતાના નિમિત્તને પામીને એકેન્દ્રિયથી માંડીને પંચેન્દ્રિય સુધી કોઈ જીવને લેશ પણ અપ્રીતિ ન થાય કે કોઈના પ્રાણ નાશ ન થાય અને તે પ્રકારની ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરનારા મુનિ સર્વ પ્રકારનાં કલ્યાણની પરંપરાને પ્રાપ્ત કરે છે.
અવતરણિકા :
વળી, આ ઉચિત પ્રવૃત્તિ આત્મકલ્યાણનું કારણ છે, તે બતાવવા અર્થે કહે છે -
-
