________________
યોગસાર પ્રકરણ/ચતુર્થ પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૩૩-૩૪, ૩૫
શ્લોકાર્થ ઃ
૧૭૫
સુખના અત્યંત અભિલાષી, ઋદ્ધિ આદિ ગારવોથી ગ્રસ્ત અને પ્રવાહમાં વહેનારા=મોહના પ્રવાહમાં વહેનારા, અહીં=લોકમાં, સર્વ જીવો દેખાય છે. એ રીતે જ=જે રીતે સંસારી જીવો ઋદ્ધિગારવથી ગ્રસ્ત છે એ રીતે જ, સુખેથી જ જો સિદ્ધિ મનાય છે તો સર્વ જીવોને તેની પ્રાપ્તિ થયે છતે ભવ ખાલી થાય. II33-૩૪||
ભાવાર્થઃ
સંસારી જીવો બાહ્ય સુખના અત્યંત અભિલાષી છે, ઋદ્ધિગારવ, ૨સગારવ અને શાતાગા૨વથી ગ્રસ્ત છે અને અનાદિના સંસ્કારથી ચાલતા પરિણામરૂપ મોહના પ્રવાહમાં વહેનારા છે. આ પ્રકારે સર્વ જીવો સંસારમાં દેખાય છે અને એ રીતે જ સાધુવેશમાં રહીને જેઓ શાતા અર્થે અનુકૂળતા પ્રમાણે સંયમના બાહ્ય આચારો પાળે છે અને સુખપૂર્વક જીવવા ઇચ્છે છે, એ રીતે સુખે સુખે સિદ્ધિ છે એમ માનવામાં આવે તો સંસારી જીવો અને સાધુવેશધારીમાં અંતરંગ રીતે કોઈ ભેદ નથી. સાધુઓ સાધુનો વેશ અને તેને અનુકૂળ બાહ્ય આચરણાઓ કરી પોતાનો નિર્વાહ કરે છે અને ગૃહસ્થ પોતાનો નિર્વાહ કરે છે. તેથી અંતરંગ કોઈ સત્ત્વ વગર શાતા આદિમાં આસક્ત એવા સાધુઓ સિદ્ધિને પામી શકે તો સર્વ જીવો સિદ્ધિને પામે અને જો સર્વ જીવોની સિદ્ધિ થાય તો ભવ–સંસાર, ખાલી થવાની આપત્તિ આવે. તેથી નક્કી થાય છે કે, સુખના અભિલાષી, મોહના પ્રવાહ પ્રમાણે ચાલનારા, ઋદ્ધિગારવ આદિમાં આસક્ત એવા સાધુવેશધારી જીવો મોક્ષમાં જઈ શકે નહીં, પરંતુ મોહનો નાશ કરવા માટે સત્ત્વને પ્રવર્તાવતા એવા મુનિઓ જ સિદ્ધિને પામે છે. II૩૩-૩૪][
,
અવતરણિકા :
મોક્ષની પ્રાપ્તિ તો સાત્ત્વિક જીવોથી જ થાય છે. પરંતુ સંસારના ક્ષેત્રમાં પણ સત્ત્વને જીતવા માટે તે જ પ્રકારની બાહ્ય સાત્ત્વિકતાની અપેક્ષા છે તે બતાવી અંતરંગ સત્ત્વ વગર સંસારનો અંત નથી તે સ્પષ્ટ કરવા કહે છે
