________________
યોગસાર પ્રકરણ/ચતુર્થ પ્રસ્તાવ,શ્લોક-૨૭, ૨૮-૨૯
૧૬૯ લક્ષમીથી શું ? જીવોનાં જીવનથી શું ? જે આગળ પ્રકૃષ્ટ દુઃખ હોય? Il૨૭ી
ભાવાર્થ :
જે જીવો અસાર પુણ્યના બળથી બાહ્ય સમૃદ્ધિવાળા છે તેઓને વર્તમાનના ભવ પછી આગળમાં દુર્ગતિઓની પરંપરાની પ્રાપ્તિ છે; કેમ કે તેઓએ ભૂતકાળમાં તેવું અસાર પુણ્ય એકઠું કરેલું છે કે જે ભોગાદિની લિપ્સા પ્રગટ કરાવીને ધનાદિની વૃદ્ધિ માટે મહાઆરંભો કરાવી અંતે દુર્ગતિઓની પરંપરાને પ્રાપ્ત કરાવે છે. તેવા જીવો પાસે માત્ર બાહ્ય વૈભવ છે પણ અંતરંગ ધર્મરૂપી ધન નથી. અને તેવા વૈભવવાળા જીવોને સત્ત્વહીન સાધુ આદર-સત્કારથી જુએ અને તેના વૈભવ આદિની કે તેઓના અસાર એવા દાનની પ્રશંસા કરે તો તે સાધુઓની ખુશામતથી પ્રેરાઈને તેવા જીવો તે સાધુનો સત્કાર આદિ કરે છે. પરંતુ નિઃસ્પૃહી મુનિઓને તો વિચાર આવે છે કે આવા વૈભવથી શું, આવા બાહ્ય ભોગોથી શું અને ધનવાનોને મળેલા આ સૌંદર્યથી પણ શું કે તેઓની લક્ષ્મીથી પણ શું? સર્વ અર્થ વગરનું છે. એટલું જ નહીં, પણ એવાનાં જીવિત વડે પણ શું કે જે જીવન સમાપ્ત થયા પછી ઘણાં દુઃખોનું કારણ બનતું હોય. યોગીઓને આવી નિર્મલ બુદ્ધિ હોવાથી તેઓ બાહ્ય વૈભવવાળા જીવોથી પ્રભાવિત થતા નથી. પરંતુ ગુણોની સમૃદ્ધિવાળા ઉત્તમ જીવોથી જ પ્રભાવિત થાય છે. IIળા
અવતરણિકા :
પ્રશાંત આદિ ભાવવાળા યોગીઓ બાહ્ય વૈભળવાળા જીવોના ભાવિના દુખતા કારણ એવા ભોગોને અસાર જોનારા છે એમ પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું. તેથી એ ફલિત થાય છે કે, નિઃસ્પૃહી મુનિઓને ભાવિના સુખની પરંપરા હોય છે. છતાં સુખના પણ અર્થી જીવો નિસ્પૃહતાને સાધવા કેમ યત્ન કરતાં નથી તે બતાવવા કહે છે –
