________________
I
૧૫૭
યોગસાર પ્રકરણ/ચતુર્થ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૧૧-૧૨, ૧૩-૧૪ સ્ત્રીઓની દૃષ્ટિ તેમના પર પડતી નથી. તેથી સ્ત્રીઓના સ્નેહને પરવશ થઈને તે મહાત્મા શૈર્ય વગરના બની જાય છે, આત્મકલ્યાણનું મહત્ત્વ ભૂલી જાય છે અને આત્માનું હિત-અહિત શેમાં છે તે વિવેક પણ ચૂકી જાય છે માટે કામમલ્લ અતિદુર્જય છે. આવા અવતરણિકા :કામને પરવશ થયેલા જીવો કેવા હોય છે તે બતાવે છે – શ્લોક :
गृहं च गृहवार्ता च राज्यं राज्यश्रियोऽपि च ।
समर्प्य सकलं स्त्रीणां चेष्टन्ते दासवज्जनाः ।।१२।। શ્લોકાર્ચ -
ગૃહને, પોતાના જીવનની ગંભીર વાતોને, રાજ્યને અને રાજ્યલક્ષ્મીને પણ સ્ત્રીઓને સંપૂર્ણ સમર્પણ કરીને લોકો દાસની જેમ ચેષ્ટા કરે છે. II૧રવા ભાવાર્થ -
બુદ્ધિમાન જીવો શિષ્ટ પુરુષોનાં વચન જાણતા હોય છે કે સ્ત્રીઓને ગુપ્ત વાત કરવી ન જોઈએ. કારણ કે પ્રાયઃ સ્ત્રીભવકૃત જ તેઓમાં ચાંચલ્યાદિ દોષો હોય છે તોપણ કામને પરવશ થયેલા તેઓ પોતાનું ઘર, પોતાના જીવનની ગુપ્ત વાતો, રાજા હોય તો રાજ્ય, રાજ્યલક્ષ્મી, વગેરે સર્વ સ્ત્રીઓને સમર્પણ કરીને જાણે તેના દાસ ન હોય તે રીતે ચેષ્ટા કરે છે અને આથી જ બુદ્ધિમાન પણ એવા તેઓ પરવશતાના બળથી વિનાશ પામે છે. તેવા અનેક પ્રસંગો શાસ્ત્રમાં સંભળાય છે. આ સર્વ કામની દુર્જયતાને જ વ્યક્ત કરે છે. ll૧ણા અવતરણિકા - વળી, કામને પરવશ જીવો કેવી મનોવૃત્તિવાળા હોય છે તે બતાવે છે –
