________________
પ૭
विसयजल मोहकलं, विलासविव्वाअ जलयराइन्न । मयमयर उत्तिन्ना, तारुण्णमहन्नव धीरा ॥४३॥
ગાથાથી—વિષયજળથી ભરેલ, મોહ કાદવથી યુક્ત, વિલાસ તથા હાવભાવ રૂપી જલચરોથી આકીર્ણ અને મદ રૂપી મગરથી યુક્ત તારુણ્ય રૂપી મહાર્ણવને ધીર પુરુષે જ તરી શકયા છે.
વિશેષાર્થે યૌવન મહાસાગર સમું છે. અગાધ જળથી જેમ ઉદધિ ભર્યો છે તેમ તીવ્ર વાસનાજળથી યૌવન ભર્યું છે. સાગરમાંના જળચરે માનવીને જેમ હંફાવે છે તેમ યૌવનના વિલાસ અને હાવભાવે પુરૂષને પરેશાન બનાવે છે, મગર જેમ માનવીને નાશ કરે છે તેમ યુવાવયમાં અભિમાન માનવીને નાશ નેતરે છે. યૌવન સાગરના મેહકાદવમાં માનવી લપટાય છે. તારુણ્ય મહાસાગર તરવાનું કામ કપરું બને છે. ધીર પુરૂષે જ તેને તરી શકે.
વાસના અને વિલાસે મેહ અને મદ. અણુમેલા યૌવનને વેડફી નાંખે છે. યુવાવયમાં જેર કરતાં તે દુર્ગમાં માણસ તણાઈ જાય છે. આત્મભાન ભૂલી જાય છે અને લાભ હાનિને ખ્યાલ દૂર રહી જાય છે. પરિણામે ક્ષણિક આનંદમાં જીવનના મોંઘામલા વર્ષો વીતી જાય છે.
સંયમસાધના, ઈદ્રિયદમન અને અખૂટ આત્મશકિતથી વાસનાને નિર્મળ બનાવીને ધીર-પુરૂષ યૌવન સાગર તરી જાય છે.
