________________
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ/ ગાથા : ૮ દ્રવ્યસ્તવને કૂપદષ્ટાંતથી બતાવેલ છે, તેના બળથી દ્રવ્યસ્તવમાં હિંસા કેમ છે અને સાધુના આહારાદિમાં હિંસા કેમ નથી, તે બતાવે છે, તેનું સ્થાપન કરીને ગ્રંથકારશ્રી તેનું નિરાકરણ કરે છે –
ટીકા -
कूपज्ञातान्यथानुपपत्त्या पूजादिकाले द्रव्यहिंसाजनितं पापमवर्जनीयमेव, आज्ञायोगादाहारविहारादिकं साधूनां न दुष्टमिति चेत् ? अत्रापि परिमितसंसारफलकत्वार्थवादेनानुकम्पादाविवाज्ञायोगः किं न कल्प्यते ? उक्तं हि संसारप्रतनुताकारणत्वं द्रव्यस्तवस्य, तत्र दानादिचतुष्कतुल्यफलकत्वोपवर्णनमप्यत्रोपष्टम्भकमेव ।।। ટીકાર્ય :
સૂપજ્ઞાતાચયાનુપજ્યા ...૩૫ષ્ટ માનેવ ગાઢ ફૂપદાંતની અન્યથા અનુપપતિ હોવાના કારણે પૂજાદિ કાળમાં (પુષ્પાદિથી થતી) દ્રવ્યહિંસાજવિત પાપ અવર્જનીય જ છે, અને સાધુના આહાર-વિહારાદિક આજ્ઞાથોગ હોવાને કારણે દુષ્ટ નથી કર્મબંધનું કારણ નથી. આ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષી કહે તો ગ્રંથકાર કહે છે કે, અહીંયાં પણ=જિવપૂજમાં પણ, પરિમિત સંસાર ફલકત્વરૂપ અથવું કથન હોવાને કારણે અનુકંપાની જેમ= અનુકંપાદાનની જેમ, આજ્ઞાથોગ કેમ કલ્પાતો નથી ?
જે કારણથી સંસારની પ્રત_તાનું કારણ પણું=સંસારને પરિમિત કરવાનું કારણપણું. દ્રવ્યસ્તવનું કહેવાયું છે અને ત્યાં=જિનપૂજામાં. દાનાદિ ચતુષ્ક તુલ્ય ફળપણાનું ઉપવર્ણન પણ અહીંયાં જિનપૂજાવિષયક આશાવ્યોગ સ્વીકારવામાં, ઉપષ્ટભક જ છે.
ભાવાર્થ :
શાસ્ત્રમાં કૂપદષ્ટાંતથી દ્રવ્યસ્તવને બતાવેલ છે, અને ત્યાં કહ્યું છે કે, જેમ કૂવો ખોદવાથી પ્રથમ કૂવો ખોદનાર જીવ કાદવથી ખરડાય છે અને જળની પ્રાપ્તિ થયા પછી કાદવનો મળ અને અન્ય મળ પણ દૂર થાય છે, તે રીતે દ્રવ્યસ્તવમાં થતી હિંસાથી જીવ ખરડાય છે અને પૂજાકાળમાં થતા શુભ અધ્યવસાયથી તેની શુદ્ધિ થાય છે.
આ કૂપદષ્ટાંતથી શાસ્ત્રમાં દ્રવ્યસ્તવ કહેલ છે, તે પૂજાકાળમાં દ્રવ્યહિંસાજનિત પાપબંધ થાય છે તેમ માનીએ તો જ સંગત થાય. તેથી દ્રવ્યસ્તવમાં હિંસાજનિત પાપબંધ
