Kupdrushtant Vishadikaran

SR No.: 022220
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2002
Total Pages: 172
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 89

ઉ૮
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ, ગાથાઃ ૮ अत्र यतिधर्माशक्तत्वम् असदारम्भप्रवृत्तत्वम् अधिकारिविशेषणं द्रष्टव्यम्। ટીકાર્ય :
જિનપૂનાવો ..... હિંસાત્વાન્ !જિનપૂજા આદિમાં વર્તતી દ્રવ્યહિંસાનું અસદારંભરૂપ પ્રવૃત્તિની નિવૃત્તિરૂપ ફળપણું હોવાને કારણે અહિંસારૂપપણું હોવાથી દોષરૂપ નથી.
નિપૂનાવો - અહીં “આદિ' પદથી સાધર્મિકવાત્સલ્ય, જિનમંદિરનું નિર્માણ આદિનું ગ્રહણ સમજવું. ભાવાર્થ -
પૂર્વપક્ષીનો આશય એ છે કે, સાધુ અંતરંગ રીતે સર્વત્ર અભિન્કંગ વગરના હોય છે, અને કર્મબંધ અભિવૃંગથી જ થાય છે, જ્યારે સામાયિકનો પરિણામ નિરભિન્કંગ પરિણામરૂપ છે અને તે ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરાવનાર છે, અને સામાયિકમાં થતી ઉચિત પ્રવૃત્તિ અવશ્ય સામાયિકના પરિણામોની અતિશયતાનું કારણ બને છે. તેથી સાધુ જ્યારે યતનાપૂર્વક આહારાદિમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે, ત્યારે તે આહારાદિમાં થતી હિંસા અહિંસાના ફળવાળી છે. આથી જ યતનાપૂર્વક આહારાદિમાં પ્રવૃત્તિ કરતા ઘણા મહાત્માઓને કેવલજ્ઞાન પણ થાય છે, પરંતુ પૂજા કરનારા શ્રાવકો અભિધ્વંગ ચિત્તવાળા છે, તેથી તેમની પૂજામાં થતી હિંસાથી કર્મબંધ થાય છે તેમ માનવું જોઇએ. તેને ગ્રંથકાર કહે છે
જેમ સાધુની આહારાદિમાં થતી યતનાપૂર્વકની ક્રિયાકાળમાં વર્તતી દ્રવ્યહિંસા અહિંસા ફળવાળી છે, માટે ત્યાં કર્મબંધ થતો નથી, તેમ વિધિપૂર્વક જિનપૂજા કરનાર શ્રાવકની પૂજામાં થતી દ્રવ્યહિંસા શ્રાવકના ચિત્તમાં વીતરાગતા પ્રત્યે ભક્તિની અતિશયતાનું કારણ બને છે, અને વીતરાગતા પ્રત્યે વધતી જતી ભક્તિની અતિશયતા વીતરાગતાના કારણભૂત સંયમપરિણામનું જ કારણ બને છે. અને તેથી શ્રાવકના જીવનમાં કર્મબંધના કારણભૂત એવી અસદારંભની પ્રવૃત્તિ છે તેની નિવૃત્તિ થાય છે. આનું કારણ ભગવાનની પૂજાકાળમાં શ્રાવકનું માનસ વીતરાગભાવનાથી ભાવિત છે, અને શ્રાવકનું વીતરાગભાવનાથી ભાવિત માનસ કરવામાં યતનાપૂર્વક પુષ્પાદિ સામગ્રીથી કરાતો ઉપચાર=ભાવની વૃદ્ધિને અનુકૂળ એવો પૂજાનો વ્યવહાર, કારણ છે. તેથી ભગવાનની ભક્તિમાં કરાતો ઉપચાર શ્રાવકને સંસારના અસદારંભોથી નિવૃત્તિ કરાવીને કમસર સંયમના પરિણામ તરફ લઈ જનાર હોવાથી અહિંસારૂપ જ છે. તેથી જેમ