Page Text
________________
૧૦૪
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ | ગાથા : ૧૨ તત્ત્વ દ્રવ્યસ્તવસ્થલીય હિંસાનું ધ્રુવબંધી પાપપ્રકૃતિવિશેષમાં હેતુપણું સ્વીકારે છતે, ઈતરેતરાશ્રયપણું અન્યોન્યાશ્રય દોષ છે.
તે અન્યોન્યાશ્રય દોષને જ બતાવે છે -
દ્રવ્યસ્તવીય દ્રવ્યહિંસાથી ભાવહિંસાત્વની સિદ્ધિ થયે છતે ઉક્ત હેતુત્વની સિદ્ધિ છે=ધુવબંધી પાપપ્રકૃતિ વિશેષહેતુત્વની સિદ્ધિ છે=ભગવાનની પૂજામાં થતી હિંસાથી વિશેષ જ્ઞાનાવરણીય બંધાય છે, અને (ભગવાનની પૂજામાં થતી હિંસામાં) તેની સિદ્ધિ થયે છતે ધ્રુવબંધી પાપપ્રકૃતિ વિશેષહેતુત્વની સિદ્ધિ થયે છતે, ભાવહિંસાત્વની સિદ્ધિ છે.
માવહિંસાત્યનિતિ - અર્વ “રૂતિ’ શબ્દ અન્યોન્યાશ્રય દોષના કથનની સમાપ્તિસૂચક છે.
જાય ..... તિ વેત્ સુધીના પૂર્વપક્ષીના કથનનો આશય આ પ્રમાણે છે -
જેમ કોઈ જીવ દશમા ગુણસ્થાનક સુધી જ્ઞાનાવરણીય બાંધે છે, છતાં જ્યારે જ્ઞાનની આશાતનાને કરતો હોય ત્યારે વિશેષ પ્રકારનું જ્ઞાનાવરણીય બાંધે છે. તેમ ભગવાનની પૂજા કરે છે, તે વખતે ભગવાનની પૂજામાં થતી હિંસાના કારણે વિશેષ પ્રકારની જ્ઞાનાવરણીયાદિ પાપપ્રકૃતિઓ બંધાય છે, એ પ્રકારનો પૂર્વપક્ષીનો આશય છે. આમ છતાં પૂજાકાળમાં ભગવાનની ભક્તિનો અંશ ઘણો મોટો છે અને હિંસાનો અંશ નાનો છે, તેથી હિંસાકત જ્ઞાનાવરણીયાદિ વિશેષ બંધાતું હોવા છતાં ભક્તિના અંશની પ્રબળતાને કારણે પુણ્ય પ્રકૃતિઓનો અંશ ઘણો મોટો હોય છે અને પૂજાકાળમાં હિંસાકૃત બંધાતી જ્ઞાનાવરણીયાદિ પ્રકૃતિ વિશેષનો અંશ અલ્પ હોય છે.
-: “૩થ ..... માહિંસાત્યનિતિ” સુધીના કથનનો ભાવાર્થ :
શાસ્ત્રમાં અશાતાપ્રકૃતિમાત્ર પ્રત્યે હિંસાને હેતુ કહેલ છે, તેની જેમ જ પાપપ્રકૃતિમાત્ર પ્રત્યે હિંસાનું હેતુપણું શાસ્ત્રમાં વ્યવસ્થિત છે.
દ્રવ્યસ્તવમાં ધ્રુવબંધી એવી જ્ઞાનાવરણીયાદિ પાપપ્રકૃતિઓ બંધાય છે, તેથી તે જ્ઞાનાવરણીયાદિ પાપપ્રકૃતિ પ્રત્યે હિંસાને હેતુ માનવો પડે, કેમ કે, એ ન્યાય છે કે, જે સામાન્યમાં જે સામાન્ય હેતુ છે, તેના વિશેષમાં વિશેષ હેતુ છે. *
આશય એ છે કે, અશાતા સામાન્યમાં હિંસા સામાન્ય હેતુ છે, તો અશાતા વિશેષમાં હિસાવિશેષ હેતુ છે. આ ન્યાય દ્વારા પૂર્વપક્ષીને એ કહેવું છે કે, દ્રવ્યસ્તવમાં થતી હિંસા જ્ઞાનાવરણીયાદિ પ્રકૃતિવિશેષમાં હેતુ છે. જેમ હિંસાથી અશાતા બંધાય છે,
| SR No. | 022220 |
| Book Title | Kupdrushtant Vishadikaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 172 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |