________________
૮૪
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ / ગાથા : ૧૦-૧૧ શાસ્ત્રવચનથી નિરપેક્ષ કેવળ યુક્તિથી કોઈ તર્કવાદી તર્ક કરે તો સામાયિકમાં સમતાનો પરિણામ છે, તેથી કર્કશવેદનીય કર્મનો બંધ થતો નથી, તેમ સ્વીકારી શકાય. પરંતુ ભગવાનની પૂજામાં તો પૂજા કરનાર સાક્ષાત્ જાણે છે કે, પૂજામાં પુષ્પાદિ જીવોને કિલામણા અવશ્ય થાય છે. તેથી ત્યાં અલ્પ પણ કર્કશવેદનીય કર્મ બંધાય છે, તેમ માનીએ તો શું વાંધો ?
આવા સ્થાને શાસ્ત્રવચન જ તર્કનો અંત લાવી શકે છે. તેથી શાસ્ત્રવચનોને અવલંબીને પૂર્વપક્ષીનું કથન ગાથા-૧૦માં અસંગત છે તેમ બતાવીને ગ્રંથકારશ્રી ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ પૂર્વપક્ષીના કથનમાં સૂક્ષ્મ અનુપપત્તિ છે, તે સર્વજ્ઞના વચનથી જ નક્કી થાય છે, તેમ કહેલ છે.
આ રીતે ગાથા-૯માં ગ્રંથકારશ્રીએ પૂજામાં થતા જીવોના આરંભના સ્વીકારમાં સ્થૂલ અનુપપત્તિ બતાવી અને ગાથા-૧૦માં સૂક્ષ્મથી અનુપપત્તિ બતાવી; તેથી એ ફલિત થાય છે કે, વિધિશુદ્ધ પૂજામાં સ્કૂલ દૃષ્ટિથી પણ હિંસા ઘટતી નથી અને સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી પણ હિંસા ઘટતી નથી. II૧ળી.
ઉત્થાન :
પૂર્વમાં પૂર્વપક્ષીએ દ્રવ્યસ્તવમાં જેટલો આરંભ છે, તેટલું પાપ છે તેમ કહ્યું, તેમાં ગ્રંથકારશ્રીએ સ્થૂલથી અને સૂક્ષ્મથી અનુપપત્તિ બતાવી તેનાથી શું ફલિત થાય છે, તે બતાવવા માટે નિગમન કરતાં કહે છે – અવતરણિકા -
तस्मादयमाऽऽरम्भोऽप्यनारम्भ एव श्रद्धेय इत्याह - અવતરણિતાર્થ
તે કારણથી આ આરંભ પણ પૂજામાં કરાતો પુષ્પાદિનો આરંભ પણ, અમારંભ જ શ્રદ્ધેય છે=અમારંભ જ છે, એ પ્રકારે શ્રદ્ધા કરવા યોગ્ય છે, એ પ્રમાણે ગ્રંથકારશ્રી કહે છે – ગાથા :
आरम्भो वि हु एसो हंदि अणारम्भओ त्ति णायव्यो । वहविरईए(भगवईए) भणिअं जमकक्कसवेयणिज्जं तु ।।११।।
