________________
૬. શમ અષ્ટક
સા ।
विकल्पविषयोत्तीर्णः, स्वभावालम्बनः જ્ઞાનસ્ય પાજોચ, સામ: જ્ઞતિંત શા
અર્થ : ષ્ટિ-અનિષ્ટ વિષયેાના વિદ્યાથી પર અને જેમાં સદા આત્માના શુદ્ધ સ્વભાવનુ પ્રતિબિબ છે, તેવા જે જ્ઞાનના પરિપાક તેને શમ કહેવાય છે.
ભાષા : ખાદ્ય વસ્તુઓના ઇષ્ટાનિષ્ટપણાના વિચાર -વિકલ્પ જેમાંથી સ`થા દૂર થયા છે અને જેમાં સદા આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનેા જ પ્રકાશ છે, એવું પરિપકવ જ્ઞાન તેને શમ કહેવાય છે. આ શમ એ જ સમતા છે, કે જે ચેાગના ચેાથે પ્રકાર છે.
ચેાગનાં પાંચ અંગે નીચે પ્રમાણે કહેલાં છે. (૧) શાઆનુસારે જીવ–અજીવ વગેરે તવાનું ચિંતન તે અધ્યાત્મયોગ છે. તેનાં ૧ અશુભ કર્મના ક્ષય, ૨ સત્ત્વ ગુણના (વીŕલ્લાસના) વિકાસ, ૩ ચિત્તની સ્થિરતા અને ૪ રત્નની કાન્તિતુલ્ય સ્થિર શુદ્ધ એધ, એ ચાર ફળા છે.
(૨) એ જ અધ્યાત્મના કામ-ક્રયાદિ દુષ્ટ વૃત્તિએ રહિત વારવાર દૃઢ અભ્યાસ તે બીજો ભાવનાાગ છે.
ના. સા. ૪
