________________
આપણે હૃદયની સચ્ચાઈપૂર્વકને પ્રયત્ન કરવું જોઈએ. અનુપ્રેક્ષા દ્વારા તેમાં ઊંડા ઊતરવું જોઈએ.
આ જ્ઞાનસારમાં પૂર્ણતા એ સાર્થના સ્થાને છે એટલે પ્રથમ અષ્ટકમાં આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધ અવસ્થાનું સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. પછી તે પૂર્ણ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે જરૂરી–પ્રજનભૂત સ્વભાવમગ્નતા આદિ એક એક વિષયનું સ્વરૂપ બતાવવામાં આવ્યું છે. આમાં કુલ ૩૨ અષ્ટક છે. તેને અહીં આપણે સંક્ષેપમાં વિચારીએ. (૧) પૂર્ણતાષ્ટક :
કેઈપણ પ્રવૃત્તિમાં લય (સાધ્ય) પહેલાં નક્કી કરવું પડે છે. લક્ષ્ય નક્કી થયા પછી જ તેને અનુકૂળ પ્રવૃત્તિ કરવાથી લક્ષ્યની સિદ્ધિ થાય છે. માટે અહીં પૂર્ણતાષ્ટક પહેલું કહ્યું છે. પૂર્ણનન્દ મહાપુરુષની જ્ઞાનદષ્ટિ જાગૃત હોય છે અને તેથી તેને તૃષ્ણજન્ય દીનતાનું લેશ પણ દુઃખ હેતું નથી. આ દષ્ટિમાં ઓતપ્રેત થઈ જવાય તે સાચે આત્માનંદ પ્રાપ્ત થાય છે અને આત્મા સિવાયના પરપદાથે પ્રાપ્ત થવાથી કે ચાલ્યા જવાથી તે આનંદમાં મુલ ઓટ આવતી નથી. આ અષ્ટકમાં પૂર્ણતાને માત્ર બેધ જ નથી, પરંતુ અનુભૂતિ પણ છે. તેને અનુભવ કરવા માટે આ અષ્ટકના શબ્દની પાછળ જે ભાવને પ્રવાહ વહી રહ્યો છે ત્યાં સુધી પહોંચવું પડે.
ઉછીનાં લાવેલાં નાણાં પિતાના ગણાતા નથી તેમ પર વસ્તુ કઈ કાળે આત્માની બનતી નથી.
પણ
સાચી થી. આ અષ્ટ
