________________
[ ૩૨ ]
આમબોધરસાયનમ ભાવાર્થ–ધ્રાણેનિદ્રયનિરોધ
ઘણું સુરભિ-સુગન્ધિ પદાર્થોથી નાસિકાને ખુશ કરનારા મનુષ્ય ભ્રમરની ભવને પ્રાપ્ત કરીને ભ્રમણ કરે છે અને દુર્ગન્ધિ અને સુગન્ધિમાં જેઓ ફસાતા નથી તેઓ ધ્રાણેન્દ્રિયના દેશથી મુક્ત બનીને જ્ય પામે છે. ૧૦ વિશદાથ:- ધ્રાણેન્દ્રિય નિરોધ–નાસિકાને યોગ્ય પ્રિય વિષય તે સુગધ, નાસિકાને સુગન્ધ ગમે, દુર્ગધ તેને અપ્રિય છે, આ વિષયની હેયતા સમજાવવા માટે શાસ્ત્રમાં તથા અન્ય પ્રસંગે પ્રસંગે ભ્રમરનું દૃષ્ટાંત આપવામાં આવે છે. અહિંયા મૂળમાં કર્તાએ પણ ભ્રમરનું દષ્ટાંત આપ્યું છે, તે આ પ્રમાણે– - સમસ્ત જગતને પિતાના ઉગ્ર કિરણથી પૂરેપૂરા તપાવી પિતાની બાજી સંકેલતો સૂર્ય અસ્તાબ્ધિમાં જઈ રહ્યો હતો, પિતાના સ્વામીએ જગત્ ઉપર શી શી કારિગરી કરી? વિશ્વને કેવું પ્રકાશદાન કર્યું છે? તે નિરખવા સધ્યારાણ પણ આવતી હતી, સરોવરના પાણે શાંત અને સ્વચ્છ હતા, બપોર ક્યારના યે વીતી ચૂક્યા હતા. કમળ પણ સવારનું ખીલી ખીલીને થાકી ગયું ન હોય તેમ સંકેચવાની તૈયારી કરતું હતું, તે વખતે આ બાજુ ભ્રમરે પિતાની ઈષ્ટ ગંધની પ્રાપ્તિ અર્થે સવારે–પ્રભાતથી જ ભ્રમણ શરૂ કર્યું હતું. સર્વ પ્રથમ તે તે ગયો ચંદનના વનમાં, ત્યાં બાવન ચંદનના વૃક્ષો હતા. ચારે બાજુ સુગન્ધથી વાતાવરણ મહેકતું હતું. સુગન્ધના લેભે તે વૃક્ષે ઉપર બેઠે, પણ મનમાની
