________________
વિશદાર્થ સહિત–લેક ૨ નરજન્મ દુર્લભતા [ 9 ] વળી સમેલ સ્વયં એ યુગના વિવર વિષે પણ પેસી જાય, પણ સુકૃત વિણ ગત નરભવ તે પાછે ચેતન! નહિંજ પમાય. ૧૦
દૃષ્ટાન્ત દસમું (થાંભલાનું) કે કુતૂહલી દેવ મણિમય સ્તષ્ણનું ચૂર્ણ કરીને જાય, મેરુશિરે ચૂર્ણ નળીમાં નાંખી સર્વ દિશા વિખરાય; એ અણુઓને વીણી વીણી દેવે પાછો સ્તભ કરાય, પણ સુકૃત વિણ ગત નરભાવ તે પાછો ચેતન! નહિંજ પમાય. ૧૧
અનાદિકાળથી પરિભ્રમણ કરતા આત્માએ અત્યાર સુધી જે જે પ્રવૃત્તિઓ કરી હશે, કરતો હશે કે કરશે, તે શા માટે એમ પૂછશો તો એક જ જવાબ મળશે કે સુખ ને શાન્તિ માટે. પછી ભલેને તે ક્રિયાથી તેને ઈચ્છિત ન સાંપડે, પણ તેની અભિલાષા તો એ જ રહેવાની. હવે કદાચિત માને કે એવી પ્રવૃત્તિથી પણ શાન્તિ મળે તોય તે કેવી શાન્તિ. અસ્થિર દુઃખમિશ્રિત અને ખંડિત જ ને ! વાસ્તવિકમાં તેને આવી શાન્તિ ઇચ્છિત છે! નથી જ. છતાં પણ મળે તો ક્ષણભર ઠીક રહે પછી એવું ને એવું. હવે ખરેખરી શાનિત જે કયાંય હોય તે કેવળ મોક્ષમાં જ છે. તો મોક્ષ મેળવવા માટે આશ્રવ ત્યાગ, સંવર સ્વીકાર આવશ્યક છે. તે સર્વ સંવરવર્ધક અનુષ્ઠાન ક્યાં થાય ? તો એક જ જવાબ છે કે માનવભવ સિવાય બીજે ક્યાંય નહિં. તો એવા ઉપરોક્ત દશ દષ્ટાન્ત દુર્લભ, સકલ સુખની ચાવીરૂપ, મનુષ્યભવ આપણને પૂર્વના કેઈ જમ્બર પદયે પ્રાપ્ત થયો છે. તે તેવા મનુષ્યજન્મને મેળવીને કર્તા કહે છે કે ધીરજને ધારણ કરી
