________________
વિશદા સહિત–àાક ૨૨ સત્યવ્રત
[ ૧૧૩ ] તમને કદાચ ઘેાડા ઘણા લાભ આપશે. પણ પરિણામે તે દુઃખરૂપ બનશે એ નિશ્ચિત છે. એકવાર સત્યને છેાડી થાડા ક્ષણિક લેાભથી પરવશ થઇને અસત્યના આશ્રય કરનાર સદાને માટે સત્યથી દૂર હડસેલાઇ જાય છે. એક અસત્યને સત્ય ઠરાવવા માટે બીજા સે। અસત્યો કરવા પડશે. માટે બિલકૂલ નીડર બનીને સત્ય જ ખેલવુ' અને તેનેાજ આગ્રહ રાખવેા. સત્ય એટલે એકવાર મેલ્યા પછી ગમે તેટલી વાર ખેલવાના પ્રસંગ આવે તેાય એકસરખુ` જ-સ્વાભાવિક રીતે યાદ કર્યા વગર ખેલાય તે સત્ય, અસત્ય જે ખેલ્યા હશે. ને થાડા સમય બાદ તે વાત પૂછે ત્યારે યાદ કરીને ખેલવું પડશે. કારણ કે માયા થઇ-તેની પાસે બે વાત થઇ; એક પેાતાની વાસ્તવિક વાત અને બીજી અનાવટ કરીને કરી છે તે. એમ એ વાતમાં મનાવટવાળી વાતને યાદ કરવી પડે છે. લેાકવ્યવહારમાં પણ તેની આખરૂ-કીંમત ખૂબ એછી થઈ જાય છે. ખીજા વિશ્વાસ પણ મૂકતા નથી. પછી કાઇકવાર તે સત્ય એલ્યેા હાય તા પણ તેનું સત્ય માનવા કાઇ તૈયાર નથી થતું. એ રીતે જીવન જીવવામાં ઘણાં અપમાન ને અવહેલના સહન કરવા પડે છે. એક જ અસત્ય કેટલે હદની તારાજી સર્જે છે! ને સત્ય વચનથી પ્રારંભમાં તેની કસોટી થાય, સહન કરવું પડે. પણ પરિણામે તેની પ્રતિષ્ઠા એટલી બધી જામી જાય કે લેાકેા તેના વચન ઉપર પ્રાણ પાથરવા તૈયાર થઈ જાય છે. એક જ અસત્યના આશ્રયથી વસુરાજા નરકે ગયા. ગમે તેટલા ભય બતાડવા છતાં અરે !
