________________
૧૭૬ ગ્નિથી દગ્ધ થયેલી ભૂમિમાં વાવેલાં બીજનાં અંરે તે ઉગી નીકળે છે ત્યારે કે ધાગ્નિથી દગ્ધ થયેલી હૃદયભૂમિમાં પ્રેમાકૂર પ્રગટતેજ નથી. આમ અનેક રીતે વિચારતાં કે અત્યંત અહિતકરે છે, તેથી તે સર્વથા વિર્ય છે. | દર દર્દમ માન મરંગજ ધ–અત્ર માનને મદન્મત્ત હાથીની ઉપમા આપવામાં આવી છે. તેવા હાથીને મહા કષ્ટ દમી શકાય છે. આવા મદોન્મત્ત હાથીને રણસંગ્રામમાં આગળ કરી રાખવાનો રીવાજ સાંભળવામાં આવે છે. તે પિતાના મદમાં ઉન્મત્ત થી છ નગરના દઢ દ્વારને પણ ભાંગી નાંખે છે. “અહંતા અને મમતા” રૂપી મેહમદિરાથી મત્ત થયેલ અહે કાર પણ તેજ છે. તેના પણ કેધની પેરે જડતા, મદ, અભિમાન વિગેરે અનેક અનિષ્ટ પર્ય છે. મદન્મત્ત હાથીની પેરે તે પણ દુઃખે દમી શકાય છે, એટલે મિથ્યા અભિમાનીને વશ કરે મુશ્કેલ છે. મિથ્યાભિમાનવડે છે નહિ કરવા ગ્ય કઈક અગમ્ય કાર્ય કરવાને સહસા મેંદાને પડે છે. તેમાં તે કવચિતજ ફાવે છે. બાકી તે અતિ ઉન્મત્તપણે આદરેલાં સાહસવાળાં કાર્યનાં કડવાં ફળ તેમને જીવિતપર્યત ભેગવવાં પડે છે. રાવણ અને દુર્યોધન જેવાનાં દષ્ટાંત આ બાબતમાં પ્રસિદ્ધ છે. તેવા દુષ્ટ અભિમાનથી જે વેગળા રહે તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. અભિમાનથી વિનય ગુણને લેપ થાય છે માટે અભિમાન ત્યાજ્ય છે. અને વિનયગુણ આદેય છે. વિનયથી વૈરી પણ વશ થઈ જાય છે.
૬૩ વિષ વેલી માયા જગમાંહી–આખા જગતમાં ફેલાયેલી કઈ પણ વિષવેલી હોય તે તે માયા-છળવૃત્તિરૂપ છે. જેમ વિષવેલીનાં મૂળ, પત્ર, કુલ, ફળ અને છાયા સર્વે વિષ
