________________
-
~-
-
[૬૨] શ્રીસ્થાનમાર : (શ્તો. ર૬-ર૭)
- अथातः परं सप्तगुणस्थानानां समानामेव स्थितिमाह -
अतः परं प्रमत्तादिगुणस्थानकसप्तके |
અન્તર્મુહૂર્વમેવ, પ્રત્યે વિતા રિથતિઃ III व्याख्या-'अतः परं' देशविरतिगुणस्थानादनन्तरं प्रमत्ताप्रमत्तापूर्वकरणानिवृत्तिकरणबादरसूक्ष्मसम्परायोपशान्तमोहक्षीणमोहाख्यसप्तगुणस्थानानां प्रत्येकमेकैकमन्तर्मुहूर्त ગુરસ્થિતિifવિતા=પ્રોવતિ રદ્દા अथ प्रमत्तसंयतगुणस्थानकस्वरूपमाह -
कषायाणां चतुर्थानां, व्रती तीवोदये सति । મહેન્દ્રભાવુdpcquત્તરથાનો મુનિઃ ||૨૭ll
— —- ગુણતીર્થ -
સ્ (૬) પ્રમત્તસંયત_ગસ્થાનક ? સૌ પ્રથમ ગ્રંથકારશ્રી પ્રમત્તસંયત ગુણઠાણાથી લઈને ક્ષીણમોહ સુધીના સાત ગુણઠાણાનો કાળ એક સરખો જ છે અને એ સરખો કાળ બતાવવા જ કહે છે –
- સાત ગુણઠાણાનો સમાન કાળ - શ્લોકાઈ : હવે પછી પ્રમત્તસંયત ગુણઠાણાથી લઈને સાત ગુણઠાણા સુધીમાં પ્રત્યેકનો સ્થિતિકાળ ઉત્કૃષ્ટથી એકેક અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ કહેવાયો છે. (૨૬).
| વિવેચનઃ દેશવિરત ગુણઠાણા પછીનાં (૧) પ્રમત્તસંવતગુણસ્થાનક, (૨) અપ્રમત્તસંયતગુણસ્થાનક, (૩) અપૂર્વકરણગુણસ્થાનક, (૪) અનિવૃત્તિકરણગુણસ્થાનક, (૫) સૂક્ષ્મસંપરાયગુણસ્થાનક, (૬) ઉપશાંતમોહગુણસ્થાનક, અને (૭) ક્ષીણમોહગુણસ્થાનક - આ સાતે ગુણઠાણાનો પ્રત્યેકનો ઉત્કૃષ્ટથી અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ સ્થિતિકાળ છે.
પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત - આ બે ગુણઠાણે વારંવાર ગમનાગમનના કારણે બંનેનો ભેગો મળીને ઉત્કૃષ્ટ કાળ દેશોનપૂર્વક્રોવર્ષ પ્રમાણ પણ છે. પણ તેઓ અંતર્મુહૂર્ત-અંતર્મુહૂર્ત પરાવર્તન પામતા હોવાથી, પ્રત્યેકનો ઉત્કૃષ્ટકાળ તો અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ જ રહે. હવે ગ્રંથકારશ્રી છઠ્ઠા પ્રમત્તસંયતગુણઠાણાનું સ્વરૂપ બતાવે છે –
- પ્રમત્તસંયતનું સ્વરૂપવર્ણન શ્લોકાર્ધ ચોથા સંજવલન કષાયનો તીવ્ર ઉદય થતાં વ્રતસંપન્ન મહાત્મા પ્રમાદયુક્ત બને છે અને પ્રમાદયુક્ત હોવાથી જ એ મુનિભગવંત પ્રમત્તગુણઠાણે રહેલા કહેવાય છે. (૨૭)
