________________
[૬૦]
શ્રીગુસ્થાનમાદઃ (શ્નો. -ર૪) - +
– वेदयिता, तथा अष्टत्रिंशदधिकशतसत्ताको भवति, उपशमकस्तु चतुर्थादेकादशान्तं सर्वत्राष्टाचत्वारिंशदधिकशतसत्ताको लभ्यते, क्षपकस्य तु सत्ता प्रतिगुणस्थानं दर्शयिष्यते ॥२३॥
છે રૂત્યવિરતિસાસ્થાને વાર્થમ્ | अथ पञ्चमगुणस्थानस्वरूपमाह -
प्रत्याख्यानोदयाद्देशविरतिर्यत्र जायते ।
તડ્રાઇવું હિ દેશોનપૂર્વજટિલુરુરિથતિ ૨૪ll व्याख्या-जीवस्य सम्यक्त्वावबोधजनितवैराग्योपचयात्सर्वविरतिवाञ्छां कुर्वतोऽपि सर्वविरतिघातकप्रत्याख्यानावरणाख्यकषायाणामुदयात्सर्वविरतिप्रतिपत्तिशक्तिर्न
–- ગુણતીર્થ
– ૩ અને (૨) ક્ષેપકને કેટલી સત્તા હોય? તેનું નિરૂપણ અમે તે તે ગુણઠાણે જ કરીશું. (ક્ષપકની સત્તાનું વર્ણન ૪૮મી ગાથાથી કરશે...).
ગુણસ્થાન | બંધ | ઉદય | સત્તા
અવિરતસમ્યક્ત | ૭૭ | ૧૦૪ | ૧૪૮ આ પ્રમાણે ચોથા ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
(૫) દર્શાવતિગુણસ્થાનક છે હવે ગ્રંથકારશ્રી પાંચમા ગુણઠાણાનું સ્વરૂપ બતાવે છે –
શ્લોકાર્થ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયના ઉદયથી (પૂર્ણપણે નહીં, કિંતુ) દેશથી= આંશિકરૂપે જ્યાં વિરતિ ઉત્પન્ન થાય, તે (પાંચમા દેશવિરતિગુણઠાણારૂપ) શ્રાવકપણું કહેવાય. અને એ શ્રાવકપણું (ઉત્કૃષ્ટથી) દેશોને પૂર્વક્રોડવર્ષ જેટલી દીર્ઘકાળસ્થિતિવાળું છે. (૨૪)
વિવેચનઃ કોઈક જીવને સમ્યગ્દર્શન અને વિવેકાનના બળ પ્રબળ વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો છે, એનાથી એ જીવ સર્વસાવઘયોગોનાં વિરમણરૂપ સર્વવિરતિને સ્વીકારવા માટે તીવ્ર ઝંખના કરી રહ્યો છે, છતાં પણ સર્વવિરતિના ઘાતક (=સર્વવિરતિ સ્વીકારવા ન દેનાર) “પ્રત્યાખ્યાનાવરણ” નામના ત્રીજા ક્રોધાદિરૂપ કષાયોથી, એ જીવને સર્વવિરતિ સ્વીકારી લેવાનું સામર્થ્ય ઉત્પન્ન થતું નથી.
આ રીતે ભલે એ જીવ સર્વવિરતિ ન સ્વીકારી શકે, પણ દેશવિરતિ (=આંશિકરૂપે પાપવ્યાપારોથી વિરમણરૂપ દેશવિરતિ) તો એ પામી જ શકે છે... હવે આ દેશવિરતિ
