Page Text
________________
(श्लो. २३) * गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः ।
[ ૪૭] - ~-- अथाविरतगुणस्थानवर्तिनो जीवस्य कृत्यमाह -
देवे गुरौ च सङ्घ च, सद्भक्ति शासनोन्नतिम् । अवतोऽपि कोत्येव, स्थितस्तुर्ये गुणालये ||२३||
– ગુણતીર્થ આશય ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ તદ્દભવે અથવા ત્રીજા ભવે અથવા ચોથા ભવે મોક્ષ પામે છે, તેનાથી વધુ ભાવ કરતો નથી... તેમાં (૧) પૂર્વે આયુષ્ય ન બાંધ્યું હોય તેવો ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ જો જિનનામ ન બાંધ્યું હોય, એ જિનનામને નિકાચિત ન કર્યું હોય, તો તરત ક્ષપકશ્રેણિ માંડી કેવળજ્ઞાન પામી અવશેષાયુ ભોગવી તે જ ભવે મોક્ષ પામે છે. આ અપેક્ષાએ એક જ ભવે મોક્ષ થાયું.
(૨) એ જીવે ક્ષાયિકસમ્યક્ત પામ્યા પહેલા જ જો દેવ કે નરકાયુષ્ય બાંધ્યું હોય, તો ત્યાંથી વૈમાનિક દેવમાં કે રત્નપ્રભા નારકીમાં જઈ ત્યાંથી મનુષ્યપણું પામી મોક્ષે જાય છે. આમ ત્રણ ભવ થાય.
(૩) જેણે મનુષ્ય કે તિર્યંચનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય, તે અસંખ્યવર્ષાયુષ્યવાળો મનુષ્યતિર્યંચ થઈ ત્યાંથી દેવ થઈ મનુષ્યપણું પામી મોક્ષે જાય છેઆમ ચાર ભવ થાય
આમ ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવને એક, ત્રણ કે ચાર ભવ થાય. પણ બે ભવ ન થાય... તેમજ ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ ચારે ગતિમાં જાય... પરંતુ દેવલોકમાં વૈમાનિકમાં જાય. મનુષ્ય-તિર્યંચમાં અસંખ્યવર્ષના આયુષ્યવાળામાં અને ચરમભવે સંખ્યાતવર્ષના આયુષ્યવાળામાં અને નરકમાં રત્નપ્રભા નારકમાં (અર્થાત્ પહેલી નરકમાં અને મતાંતરે ત્રણ નરકમાં) જાય. હવે અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ ગુણઠાણે રહેલા જીવનું કૃત્ય શું ? એ બતાવે છે –
- સમ્યગ્દષ્ટિનું જીવનકૃત્ય શ્લોકાઈઃ ચોથે ગુણઠાણે રહેલો જીવ વ્રત વિનાનો હોવા છતાં પણ દેવ પ્રત્યે, ગુરુ પ્રત્યે, સંઘ પ્રત્યે શ્રેષ્ઠ ભક્તિને તેમજ શાસનની ઉન્નતિને કરે છે જ. (૨૩)
હનવ્યશતકની ૯૯ ગાથાની દેવેન્દ્રસૂરિકૃત વૃત્તિમાં કહ્યું છે કે- “દિ પુનરવાયુ: ક્ષબિમારતે ततः सप्तके क्षीणे नियमादनुपरतपरिणाम एव चारित्रमोहनीयक्षपणाय यत्नमारभते ।'
A પંચસંગ્રહ ઉપશમનાકરણની ૪૭મી ગાથાની મૂળટીકામાં કહ્યું છે કે – “તૃતીયે વતુર્થે વી તસ્મિનું वा भवे सिद्ध्यन्ति, सप्तके क्षीणे जीवा इति गम्यते, यतो-यस्माद् बद्धायुष्का वैमानिकदेवेषु रत्नप्रभानारकेषु वा क्षपितसप्तका गच्छन्ति, ते तु तद्भवानुभवनात् तृतीये भवे सेत्स्यन्ति, असङ्ख्येयवर्षायुस्तिर्यग्मनुष्येषु ये बद्धायुष्काः सप्तकं क्षपयन्ति तेऽपि द्विभवानुभवनाच्चतुर्थभवे सेत्स्यन्ति, ये तु अबद्धायुष्काः सप्तकं क्षपयन्ति ते चरमदेहाः स्वस्मिन्नेव भवे सिद्ध्यन्तीति गाथार्थः ।"
-
-
-
-
-
-
-
| SR No. | 022194 |
| Book Title | Gunsthan Kramaroh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |