Page Text
________________
[૨૮]. શ્રીગુસ્થાનમાર
(જ્ઞો. ૨૦)
– त्रिपुञ्जीकरणस्य-मिथ्यात्वकर्मपुद्गलराशेरेवाविहिताशुद्धार्द्धशुद्धशुद्धमिथ्यात्वमिश्रसम्यक्त्वस्वरूपत्रिपुञ्जस्योदीर्णे मिथ्यात्वे क्षीणेऽनुदीर्णे चाप्राप्तस्य इति, अन्तरकरणा
-- ગુણતીર્થ - (૨) જેણે ત્રણ પુંજ કર્યા નથી–મિથ્યાત્વના કર્મપુદ્ગલના જ મિથ્યાત્વમોહનીયરૂપ અશુદ્ધપુંજ, મિશ્રમોહનીયરૂપ અર્ધશુદ્ધપુંજ અને સમ્યક્વમોહનીયરૂપ શુદ્ધપુંજ – એમ ત્રણ પુંજ જેણે કર્યા નથી, (૩) ઉદયમાં આવેલું મિથ્યાત્વ જેનું ક્ષય થઈ ગયું છે, (૪) ઉદયમાં ન આવેલું મિથ્યાત્વ જેને ઉદયપ્રાપ્ત નથી, (૫) અંતરકરણમાં પ્રવેશ કર્યા બાદ અંતર્મુહૂર્ત જેટલા કાળ સુધી જે મિથ્યાત્વને બિલકુલ ભોગવવાનો નથી.... એ વ્યક્તિ, “અંતરકરણોપશમ' નામનું પ્રથમ ઉપશમસમ્યક્ત પ્રાપ્ત કરે છે... અને આ સમ્યક્ત એક જ વાર પમાય છે.
ભાવાર્થ :
(૧) ત્રણ કરણમાંથી યથાપ્રવૃત્તકરણ કર્યા બાદ જીવ અપૂર્વકરણમાં પ્રવેશે છે અને ત્યાં અપૂર્વકરણના માધ્યમે જ રાગ-દ્વેષની તીવ્ર ગાંઠરૂપ ગ્રંથિનો ભેદ કરે છે... એનાથી હવે એના જીવનમાં રાગ-દ્વેષની તીવ્રતમ પરિણતિ ન જાગે.
(૨) ત્રણ પુંજ કરવાની પ્રક્રિયા તો ઉપશમસમ્યક્ત પામ્યા પછી કરે છે, જ્યારે પ્રસ્તુતમાં તો ઉપશમસમ્યક્ત કોણ પામે ? એની વિચારણા છે... એટલે આ જીવને ઉપશમસમ્યક્ત પૂર્વે તો ત્રણ પુંજ નહીં જ હોવાના... માટે જ એને “અકૃતત્રિપુંજ' કહેવાય... (આ જીવ પછી ઉપશમસમ્યક્ત પામે અને ત્યારે ત્રણ પુંજ કરે...)
આ ત્રણ પુંજ બનાવવાની પ્રક્રિયા આ પ્રમાણે છે –
જીવ જ્યારે ઉપશમસમ્યક્ત પામે ત્યારે વિશુદ્ધ અધ્યવસાયથી સત્તામાં રહેલા મિથ્યાત્વમોહનીયના પુદ્ગલોમાં ન્યૂનાધિક માત્રાએ રસનો ઘટાડો થાય છે... અને તેથી તે કર્મપુદ્ગલો ત્રણ વિભાગમાં વહેંચાઈ જાય છે. તેમાં..
(ક) જે પુદ્ગલોમાંથી રસ ઘટીને એક ઠાણીયો કે મંદ બેઠાણીયો થઈ જાય, એ પુદ્ગલોના વિભાગને શુદ્ધપુંજ કહેવાય છે, એનું નામ સમ્યક્વમોહનીય છે.
(ખ) જે પુગલોમાંથી રસ ઘટીને મધ્યમ બે ઠાણીયો થઈ જાય, એ પુદ્ગલોના વિભાગને અર્ધશુદ્ધપુંજ કહેવાય છે, એનું નામ મિશ્રમોહનીય છે.
(ગ) જે પુદ્ગલોમાં રસ તીવ્ર બે ઠાણીયો, ત્રણ ઠાણીયો કે ચાર ઠાણીયો હોય, એ પુદ્ગલોના વિભાગને અશુદ્ધપુંજ કહેવાય છે, એનું નામ મિથ્યાત્વમોહનીય છે.
| SR No. | 022194 |
| Book Title | Gunsthan Kramaroh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |