________________
-~-
-
[૨૬]
શ્રીગુસ્થાનમારોહ: (શ્નો. ૧-૧૦) सप्तदशोत्तरशतवेदयिता, अष्टचत्वारिंशदधिकशतसत्ताको भवति ॥९॥
છે રૂતિ પ્રથK TUાસ્થાનમ્ II अथ द्वितीयसास्वादनगुणस्थानमूलकारणभूतौपशमिकसम्यक्त्वस्वरूपमाह -
अनादिकालसम्भूत-मिथ्याकर्मोपशान्तितः । स्यादौपशमिकं नाम, जीवे सम्यक्त्वमादितः ॥१०॥ -- ગુણતીર્થ
– - મિથ્યાત્વગુણઠાણે બંધ-ઉદય-સત્તા ન બંધઃ કુલ ૧૨૦ પ્રકૃતિઓનો બંધ થાય છે, એટલે એ ૧૨૦ પ્રકૃતિઓ બંધપ્રાયોગ્ય કહેવાય...તેમાંથી મિથ્યાત્વ ગુણઠાણે રહેલો જીવ “આહારકદ્ધિક અને તીર્થંકર નામકર્મ એ ત્રણ પ્રકૃતિ સિવાય બાકીની ૧૧૭ પ્રકૃતિઓનો બંધ કરે છે. (તીર્થંકરનામકર્મનો બંધ સમ્યવહેતુક છે અને આહારકદ્ધિકનો બંધ વિરતિહેતુક છે... હવે મિથ્યાત્વગુણઠાણે સમ્યક્ત કે વિરતિ એકેય ન હોવાથી, ત્યાં આ ત્રણ પ્રકૃતિનો બંધ થઈ શકે નહીં...)
ઉદય ઃ કુલ ૧૨૨ પ્રકૃતિઓ ઉદયપ્રાયોગ્ય છે, તેમાંથી (૧) મિશ્રમોહનીય, (૨) સમક્વમોહનીય, (૩-૪) આહારકદ્ધિક, અને (૫) જિનનામ - આ પાંચ પ્રકૃતિઓ સિવાય શેષ ૧૧૭ પ્રકૃતિઓનો ઉદય મિથ્યાત્વગુણઠાણે હોય... (મિશ્રમોહનીયનો ત્રીજે ગુણઠાણે, સમ્યક્વમોહનીયનો ચારથી સાત, આહારકદ્ધિકનો છઠે-સાતમે અને જિનનામનો તેરમે-ચૌદમે ગુણઠાણે ઉદય હોવાથી, અહીં એનો ઉદય ન કહ્યો.)
સત્તા ઃ કુલ ૧૪૮ પ્રકૃતિઓ સત્તાપ્રાયોગ્ય છે... એ તમામ પ્રવૃતિઓની સત્તા મિથ્યાત્વગુણઠાણે સંભવિત હોવાથી, અહીં ૧૪૮ પ્રકૃતિઓની સત્તા સમજવી.
ગુણસ્થાનક | બંધ | ઉદય | સત્તા
મિથ્યાત્વ | ૧૧૭ | ૧૧૭ | ૧૪૮ આ પ્રમાણે પહેલા ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
(૨) સાસ્વાદનગુણસ્થાન છે ઉપશમસમ્યત્વથી પડનારો જીવ જ સાસ્વાદનગુણઠાણે આવે છે. એટલે ‘ઉપશમસમ્યક્ત' એ સાસ્વાદન ગુણઠાણાનું મૂળભૂત કારણ છે. માટે સાસ્વાદનનું સ્વરૂપ બતાવ્યા પહેલા, ઉપશમસમ્યક્તનું સ્વરૂપ બતાવાય છે –
