________________
-
~-
-
૬૦.
[ ૨૪૮] શ્રીગુસ્થાનમારોઃ
(સ્સો. ૭૩)
– अथ क्षपकस्यैकादशं गुणस्थानं न भवतीत्याह -
एकादशं गुणस्थानं, क्षपकस्य न संभवेत् ।
किन्तु स सूक्ष्मलोभांशान् क्षपयन् द्वादशं व्रजेत् ||७३॥ व्याख्या-क्षपकस्यैकादशं गुणस्थानकं 'न' नैव भवेत्, किन्तु दशमादेव गुणस्थानात्क्षपकः 'सूक्ष्मलोभांशान्' सूक्ष्मीकृतलोभखण्डान् क्षपयन् सन् 'द्वादशं' क्षीणमोहाख्यं गुणस्थानं 'व्रजेद्' गच्छेदिति, अत्र क्षपकश्रेणी च समर्थयति, तत्क्रमश्चायम् -
"अणमिच्छमीससम्मं, अट्ठनपुंसित्थिवेअछक्कं च । પુવેયં વેરૂ, ઢોહાઈ સંગતને શા” I૭રૂા.
– ગુણતીર્થ સત્તા : પૂર્વોક્ત ૧૦૩ પ્રકૃતિમાંથી સંજવલનમાયાનો સત્તાવિચ્છેદ થવાથી, આ ગુણઠાણે ૧૦૨ પ્રકૃતિની સત્તા હોય.
| ગુણસ્થાન | બંધ | ઉદય | સત્તા સૂક્ષ્મસંપરાય | ૧૭
૧૦૨ હવે ક્ષપકશ્રેણિવાળા જીવને અગ્યારમું ગુણઠાણું ન હોય, એટલે એ સીધો બારમે ગુણઠાણે જાય; એ વાત બતાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
ના ક્ષપકશ્રેણિમાં ક્ષીણમોહ ગુણઠાણે પ્રયાણ - શ્લોકાઈ : Hપકમુનિને અગ્યારમું ગુણઠાણું હોતું નથી. પરંતુ તે સૂક્ષ્મલોભના અંશોનેખંડોને ખપાવતો બારમા ગુણઠાણે જાય. (૭૩)
વિવેચનઃ ક્ષપકશ્રેણિવાળા જીવને અગ્યારમું “ઉપશાંતમોહ' નામનું ગુણઠાણું હોતું નથી. પરંતુ એ લપકજીવ દસમા સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણઠાણાથી જ સૂક્ષ્મરૂપે કરાયેલા સંજવલનલોભના ખંડોનો ક્ષય કરી, બારમા “ક્ષણમોહ' નામના ગુણઠાણે જાય છે... અને અહીં આવી એ ક્ષપકશ્રેણિનું સમર્થન કરે છે. અર્થાત્ અહીં ક્ષીણમોહગુણઠાણે મોહનીયની તમામ પ્રકૃતિઓનો ક્ષય થઈ ગયો હોવાથી, ક્ષપકશ્રેણિને કર્મક્ષય કરવા માટેની શ્રેણિને સાચા અર્થમાં ફલિત કરે છે.
હવે આ આખી ક્ષપકશ્રેણિમાં કયા ક્રમે મોહનીયકર્મનો ક્ષય થયો? એ જણાવવા વૃત્તિકારશ્રી એક શ્લોક દ્વારા કહે છે – અનંતાનુબંધી ચાર કષાય, મિથ્યાત્વ, મિશ્ર, સમ્યક્વમોહનીય, મધ્યમ ૮
–. છાયાસમેત્રમ્ (52) અમિથ્યાત્વમિશ્રખ્યત્વનિ અષ્ટનપુંસ્ત્રીવેષä |
पुंवेदं च क्षपयति क्रोधादिकान् च संज्वलनान् ॥१॥
