Page Text
________________
૨૧૪
પ્રકરણસંગ્રહ.
थोवा जहन्नायपए, निगोयमित्तावगाहणा फुसणा। . फुसणाऽसंखगुणत्ता, उक्कोसपए असंखगुणा ॥५॥
અર્થ – જોવા ગwયug) જાન્યપદે જીવપ્રદેશો ડાહય છે. ત્યાં (નિજો. મિત્તાવાળા) નિગોદ માત્ર અવગાહનાની (સી) સ્પર્શના હોવાથી અને (૩રપ૬) ઉત્કૃષ્ટપદે સ્પર્શના જ (મહાગુજરા) અસંખ્યાતગુણી હોવાથી જીવપ્રદેશ (ગણગુણ) અસંખ્યગુણ હોય છે.
વિવેચન –જઘન્યપદે એક આકાશપ્રદેશમાં જીવપ્રદેશની સંખ્યા થડી છે, કારણ કે તેની (જઘન્યપદની ) નિગદ જેટલી અવગાહનાની જ સ્પર્શના છે.
એક નિગોદની અવગાહના અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલી છે. તે નિગોદ, જેટલા આકાશપ્રદેશમાં રહેલી હોય છે ત્યાં જ બીજા આકાશપ્રદેશની સ્પર્શનાના પરિ. હારવડે જે બીજી અસંખ્યાત નિગોદો રહેલી છે, તે એકાવગાહના નિગદ કહેવાય છે તે એકાવગાહનાવાળી નિગોદોએ જે આકાશપ્રદેશ અવગાહ્યા છે, તેની જઘન્યપદમાં સ્પર્શના પણ તેટલી જ છે; ખંડોળા ઉત્પન્ન કરનારી બીજી નિદેને તેને સ્પર્શ નહીં હોવાથી. ભૂમિના નજીકના વચલા ભાગને જે ખૂણો તે ખૂણાના છેલ્લા પ્રદેશરૂપ જઘન્ય પદ છે, તેને અલેકનો સંબંધ હોવાથી એકાવગાહનાવાળી નિગોદ જ સ્પર્શે છે, પણ ખંડગોળાને ઉત્પન્ન કરનારી બીજી નિદાને તેને સ્પર્શ નથી. પ્રદેશની વૃદ્ધિ અને હાનિવાળી અને તુલ્ય અવગાહનાવાળી બીજી નિગેની સ્પર્શના ત્યાં હોતી નથી.
ઉત્કૃષ્ટ પદમાં સ્પર્શના આ પ્રમાણે હોય છે–એકાવગાહનાવાળી સંપૂર્ણ ગેળાની નિષ્પાદક અસંખ્યાતી નિગદ છે તે ઉત્કૃષ્ટપદને ( જે અવગાહનામાં ઉત્કૃષ્ટ પદરૂપ જે આકાશપ્રદેશ રહેલ હોય તેને) નહીં છોડનારી પ્રથમ નિગદની અવગાહનાની અપેક્ષાએ એક એક પ્રદેશની શ્રેણિની હાનિવાળી પ્રત્યેક અસંખ્યાતી નિગોદેવ સ્પર્ધાયેલી છે, માટે તેમાં જઘન્ય પદ કરતાં સંખ્યાતગુણ વધારે જીવપ્રદેશની પશિના છે. તે સ્પર્શના અસંખ્યાતગુણી છતાં અસત્કલ્પનાએ કેટિ સહસ્ત્ર ગણતાં અને દરેક જીવના લાખ પ્રદેશો ગણતાં ત્યાં દશ કેટકેટિ જીવપ્રદેશો થાય. તે જઘન્યપદના એક કોડ જીવપ્રદેશો કરતાં અસંખ્યાતગુણ થાય, કારણ કે અસંખ્યાતને લાખકલ્યા છે, તેને કોડ ગુણ કરતાં લાખ ક્રોડ થાય તે કરતાં પણ દશ કટાકોટિ વધારે છે. એ પછે .
હવે ગેળાની પ્રરૂપણ કરે છે – उक्कोसपयममुत्तं, निगोयओगाहणाइ सव्वत्तो । निप्फाइज्जइ गोलो, पएसपरिडिहाणीहि ॥ ६ ॥
| SR No. | 022164 |
| Book Title | Prakaran Ratna Sangraha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Purvacharya, Kunvarji Anandji |
| Publisher | Kunvarji Anandji |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 312 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |