________________
શ્રી ધર્મ સંગ્રહ.
यदाह | दांडक्यो नाम भोजः कामात् ब्राह्मण कन्यामभिमन्यमानः सबंधुराष्ट्रो विननाश कशलश्च वैदेहः १ क्रोधाज्जनमेजयो ब्राह्मणेषु विक्रांतस्तालजंघथ भृगुषु २ लोभादैलचातुर्वर्ण्यमभ्याहारायमाणः सौवीरश्चाजबिंदु: ३ मानाद्रावणः परदारान् प्रार्थयन् दुर्योधनो राज्यादर्श च ४ मदादंभ उद्भवो भूतावमानी हैहयश्वार्जुनः ५ हर्षाद्वातापि रगस्त्यमभ्यासादयन् वृष्णिजंघ द्वैपायनमिति ६ तथा इंद्रियाणां जय इति । इंद्रियाणां श्रोत्रादींद्रियाणां जयः अत्यंतासक्ति परिहारेण स्वस्वविकारनिरोधः । ( १३ ) इंद्रियजयो हि पुरुषाणां परम संपदे भवति । यदाह । आपदां कथितः पंथा इंद्रियाणामसंयमः । तज्जयः संपदां मार्गो येनेष्टं तेन गम्यताम् " । इंद्रियाण्येव तत्सर्वयत्स्वर्गनरकावुभौ निगृही
66
२०
અનર્થને આશ્રય કરવાથી મનમાં આનંદ આવે, તે હર્ષ કહેવાય છે. તે શત્રુના છ વર્ગના ત્યાગ એટલે અસેવા કરવી, તેએ નશના હેતુ છે, તેથી ત્યાગ કરવા ચાગ્ય છે. ( ૧૨ ) તે વિષે કહેવાય છે કે, કામથી ક્રાંડય નામે ભેાજ બ્રહ્મણની કન્યા ઉપર ગયેલ, તેથી તે બધુ અને દેશ સહિત નાશ પામ્યા હતા. કરાળ નામે વૈદેહ [ જનક ] પણ કામથી નાશ પામ્યા હતા. ક્રોધથીર બ્રાહ્મણા ઉપર રોષ ધરનાર જનમેજય અને ભૃગુ ઉપર રાષ ધરનાર તાલજ ધ વિનાશ પામ્યા હતા. બેભથી ચારે વર્ણનું ખાઇ જાનાર એલ અને સાવીર દેશને અબિંદુ ઉડી ગયા હતા. માનથી ૪ પરસ્ત્રીની પ્રાર્ચના કરનાર રાવણ અને રાજ્યના ભાગને નહિ આપનાર દુર્યોધન મદથીપ સર્વ પ્રાણીનું અપમાન કરનાર અગસ્ત્ય અને હૈય કુળનો યમાલ થયા હતા. હર્ષથી અગસ્ત્ય મુનિને ખાઇ જનાર વાતાપિàત્ય અને દ્વૈપાયનને ભક્ષણ કરવા જનાર વૃષ્ણુિજ ધ નાશ પામ્યા હતા.
નાશ પામ્યા હતા. સહસ્ત્રાર્જુન પા
ચંદ્રિયોને જય કરવો. શ્રવણુ વિગેરે ક્રિયાને જય એટલે અત્યંત આસકિત છેડી દઇ પોતપાતાના વિકારતા રાધ કરવા. [ ૧૭ ] તે ઇંદ્રિયાના જયપુરૂષને પરમ સ'પત્તિને માટે થાય છે. કહ્યું છે કે, “ ઈદ્રિયોના અસયમ તે આપત્તિને માર્ગ છે, અને ઋક્રિયાનેાજય તે સ ંપત્તિના માર્ગ છે, તે તેમાં જે ઇષ્ટ હોય તે માર્ગે ચાલો. ’
r
