Page Text
________________
૪૧૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ પામેલા વેદધર્મની રુચિવાળો વેદશર્મા બ્રાહ્મણના બટુક નામના પુત્રે તેને દેખી. વિચાર્યું કે,
ખરેખર હું કેવો ભાગ્યશાળી કે,લક્ષ્મી સમાન પદ સમાન કોમલ હસ્તવાળી, અનિમેષવાળી દેવાંગના-સમાન આ આર્યકન્યાને દેખી. પ્રજાપતિએ આ લીલાવતીનાહસ્તકમળ, નેત્રરૂપ નીલકમલ, અધરરૂપિ બિંબફલ મુખચંદ્રનું નિર્માણ કરીને પોતાની ઉચ્ચ સર્જનશક્તિ કરી, જેથી કમલ કાદવમાં વહી ગયું. નીલકમલ પદ્મદ્રહમાં, બિંબફલ વાડમાં ઘૂસી ગયું અને ચંદ્રને આકાશમાં ફેંક્યો.
દેશની લક્ષ્મી સમાન આ મૃગાક્ષી કન્યા જો મારા ઘરમાં ન હોય, ત્યાં સુધી કાસપુષ્પની જેમ મારું જીવિત અને જન્મ હું અતિનિષ્ફલ માનું છું. આ પ્રમાણે મદનાગ્નિથી તપેલો તે વિવિધ વિકલ્પો કરતો ઉભો રહેલો હતો અને નયનના વિષયમાં તેને દેખતો હતો, એટલામાં તે મુગ્ધા કન્યાબીને ચાલી ગઈ. તેના મિત્રો તેનો અભિપ્રાય જાણી ગયા, એટલેદેહમાત્રથી તેને ઘરે લઈ ગયા, પરંતુ તેનું મન ભ્રમર તો તે કન્યાના મુખારવિંદમાં જ ચોંટી ગયું. તેણે ભોજન, સ્નાનાદિ આવશ્યકોનો કામદેવના કારણે ત્યાગ કર્યો. એટલે મિત્રોએ કોઈ પ્રકારે આ વાતથી વેદશર્માને વાકેફ કર્યો. પુત્રના સ્નેહતિશયના કારણે પુરોહિતે જાતે જઈને કન્યાની માગણી કરી. તેણે પણ ઘણી પ્રતિપત્તિ-સત્કાર કરવા પૂર્વક જણાવ્યું કે, “શ્રાવસ્તી નગરીના પુરોહિતના પુત્રને આપેલી હોવાથી તેને ન આપી. ‘ઉત્તમ પુરુષોએ સ્વીકારેલ વચન ફેરફાર થતું નથી.” રાગ-ગ્રહનો વળગાડ વળગવાથી વિકાર મનવાળો, વિષમ દુ:ખ પામેલો, અનેક વિકલ્પો કરવા લાગ્યો. જો કે વેદશાસ્ત્રોની અરુચિ થઈ ન હતી, પરંતુ વિષય સંબંધી કામદેવ(વેદ)ની અભિલાષા ઉત્પન્ન થઈ હતી. ખરેખર આ કામ એ ઉલટો જ છે કારણ કે, જે અતિદુર્લભ અને પરાધીન પદાર્થ છે, તેમાં અનુરાગ કરાવે છે અને જે સ્વાધીન પદાર્થો હોય, તેમાં આદર કે અનુરાગ કરાવતો નથી. કામદેવરૂપ પિત્ત જેનું ઉછળેલ છે, એવો તે ગુણસુંદરીમાં ચિત્ત સ્થાપન કરીને મંત્રોનાં પદો શીખવા લાગ્યો,તેમ જ સેંકડો માનતાઓ કરવાની અભિલાષા કરવાલાગ્યો, પરંતુ ઉખરભૂમિમાં વાવેલું બીજ નિષ્ફળ જાય, તેમ તેનાં તેસર્વ કાર્યો નિષ્ફલ થયાં “પુણ્યરહિતનાં આરંભેલાં કાર્યો કેવીરીતે ફળીભૂત થાય ? કોઈક સમયે શ્રાવસ્તી નગરીથી આવેલ ભાગ્યશાળી પુણ્યશર્માએ સારા છે તેમાં તે બાલાની સાથે વિધિપૂર્વક પાણિગ્રહણ વિધિ કરી.તે પુરોહિતપુત્ર તે મૃગ-સમાન ને ' ની ગુણસુંદરીને ગ્રહણ કરીને પોતાના નગરમાં ગયો. જયારે બીજો ખેદથી દુઃખિત થયેલા વ્યાકુલ બનેલ રાંકજેવો બની ગયો. કુલના અભિમાન-રહિત થઈ દેવ અને બ્રાહ્મણોનું બહુમાન જેનું ચાલ્યું ગયું છે, અનેક ખોટા સંકલ્પ-વિકલ્પ કરતો એવો તે વેદરુચિ ભટ્ટ તે વખતે જાણે મદિરાપાન કર્યું હોય, ઝેર પીધું હોય, ગાંડો બન્યો હોય અને કાર્યાકાર્યાદિથી વિમુખ બનેલો હોય તેવો બની ગયો. બીજા દિવસે એવી સંભાવના કરી કે, “તેના વગર હવે જીવવાથી શો લાભ ?' એમ વિચારી સર્વનો ત્યાગ કરીને સાકેત નગરીથી બહાર નીકળી ગયો. તેને મેળવવાના ઉપાયો ખોળવામાં તત્પર બનેલો શ્રાવસ્તી નગરી તરફ ચાલ્યો અને ક્રમે કરી ગિરિદુર્ગ નામના પર્વત પાસે
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |