Page Text
________________
૧૬.
ઉપદેશપદ-અનુવાદ તેઓએ મને છોડી દીધો.તેઓ ગયા પછી લાંબા સમયે મેં ગુટિકા બહાર કાઢી. તમોને શોધવા લાગ્યો, પણ સ્વપ્નમાં પણ ક્યાંય ન જોયા. એક ગામમાં ગયો. ત્યાં એક પરિવ્રાજકનાં દર્શન થયાં. આદરપૂર્વક તેમને પ્રણામ કરી કોમળ વચનથી પૂછયું. તેણે કહ્યું કે, “તારા પિતાનો હું વસુભાગ નામનો મિત્ર છું. સાથે કહ્યું કે, “તારા પિતાજી પલાયન થઈ વનમાં ગયા. દીર્ઘરાજાએ તારી માતાને ચંડાલના પાટકમહોલ્લામાં સ્થાપન કરી છે. તેના દુઃખથી હું ગાંડો બની ગયો અને કાંપિલ્યનગર તરફ ચાલ્યો. અહીં કાપાલિક સંન્યાસીનો વેષ ધારણ કરી કોઈ ન જાણે તેની રીતે ચાંડાલના પાડામાંથી મારી માતાનું અપહરણ કરી પિતાના મિત્ર દેવશર્માના ઘરે મૂકીને તને શોધવા હું અહીં આવ્યો છું.
આ પ્રમાણે અમે બંને પરસ્પર સુખ-દુઃખ પૂછતા હતા, ત્યારે એક મનુષ્ય આવી આ પ્રમાણે કહ્યું કે, “અરે મહાનુભાવો ! અત્યારે તમારે મુસાફરી કરવી યોગ્ય નથી કારણકે દીર્ઘરાજાના મોકલેલા યમ સરખા પુરુષો આવી પહોંચ્યા છે. ત્યારે તે બંને કોઈ પ્રકારે ત્યાંથી નીકળી જંગલ વટાવી પૃથ્વીમંડલમાં ભ્રમણ કરતા કૌશામ્બી નગરીએ પહોંચ્યા. ત્યાં બહાર ઉદ્યાનમાં બે મોટા વૈભવવાળા શ્રેષ્ઠીપુત્રો-એકનું નામ સાગરદત્ત અને બીજાનું નામ બુદ્ધિલ હતું. તેઓએ અહીં શરતપૂર્વક કુકડાઓની લડાઈ ચાલતી જોઈ. તેમાં એક લાખની શરત હતી. હવે સાગરદત્તના જોરદાર કુકડાએ બુદ્ધિલના કુકડા ઉપર હલ્લો કર્યો. એટલે તે કુકડાએ બીજા કકડાને એવો સખત માર્યો એટલે સાગરદત્તને કકડો લડાઈકરવાના પરિણામથી પાછો હઠી ગયો. વારંવારલડાઈ કરવા પ્રેરણા કરે, તો પણ લડવા ઇચ્છા કરતો નથી. કોઈ પ્રકારે યુદ્ધ થયું અને તેમાં બુદ્ધિલના કુકડાથી સાગરદત્તની હાર થઈ. એટલામાં વરધનુએ બંને શેઠપુત્રોને કહ્યું કે, “આ ઉત્તમ જાતિનો કુકડો હોવા છતાં શાથી હારી ગયો? તો જો આપ કોપ ન કરો તો હું કુકડાઓને જોઉં.” સાગરદતે હર્ષ કરતાં કહ્યું કે, “મને આ વિષયમાં દ્રવ્યનો લોભ નથી, પરંતુ અમારે અભિમાન ન તૂટે તેનું જ પ્રયોજન છે.” ત્યાર પછી મંત્રી પુત્રે બુદ્ધિલના કુકડાને તપાસ્યો,તો તેના પગમાં બારીક લોઢાની સોયો નખોમાં બાંધેલી જણાઈ. એટલે બુદ્ધિલ સમજી ગયોકે, “મારું કપટ પ્રગટ થવાનું.” પછી ધીમે ધીમે બુદ્ધિલે નજીક આવીને ગુપ્ત રીતે જણાવ્યું કે, “આ વૃત્તાન્ત તમારે પ્રગટ ન કરવો. જિતેલા ધનમાંથી અર્ધ ધન તમોને આપીશ.” ત્યારે વરધનુએ કહ્યું કે, “અહીં મને કંઈ દેખાતું નથી. તેમ જ બુદ્ધિલ ન જાણે તેમ બીજાને ઇશારાથી સાચી હકીકત જણાવી દીધી. ત્યાર પછી સાગરદત્તે બુદ્ધિના કુકડાના નખોમાંથી બાંધેલી સોયો ખેંચી લીધી.ત્યાર પછી ફરી યુદ્ધ કરાવ્યું. તો બુદ્ધિલના કુકડાને હાર અપાવી. ત્યારે બંને જણ લાખ લાખની હારવાળા સરખા થઈ ગયા. સાગરદત્ત ઘણો તુષ્ટ થયો. તે બંનેને સુંદર રથમાં બેસાડીને પોતાના ઘરે લઈ ગયો. ઉચિત આદર-સત્કાર કર્યો. એમ કેટલાક દિવસો પસાર કર્યા. તેઓ તેમના સ્નેહને લીધે રહ્યા. એટલામાં એક દિવસે એક મનુષ્ય આવી વરધનુને એકાંતમાં લઈ જઈ આ પ્રમાણે કહ્યું કે, “સોયવાળી હકીકતમાં શરતમાં બુદ્ધિલે જે કબૂલ કર્યું હતું, તે અલાખ દીનાર આપવાના હતા, તે માટે ચાલીશ હજારના મૂલ્યવાળો હાર મોકલાવ્યો છે.' હારનો કરંડક આપીને તે ચાલ્યો ગયો. તે પછી મંત્રકુમારે તે હાર કાઢીને જોયો. આમળાં સરખાં મોટાં અને અનુપમ નિર્મલ મોતીઓનો
| SR No. | 022151 |
| Book Title | Updeshpad Mahagranth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |