________________
૧૩૫
ઉપદેશમાળા नाणाहियस्स नाणं, पुज्जइ नाणा पवत्तए चरणं । जस्स पुण दुण्ह इक्कं पि नत्थि तस्स पुज्जए काइं ? ।।४२४।। नाणं चरित्तहीणं, लिंगग्गहणं च दंसणविहीणं ।
संजणहीणं च तवं, जो चरइ निरत्थयं तस्स ।।४२५।। * जहा खरो चंदणभारवाही, भारस्स भागी न हु चंदणस्स । एवं खु नाणी चरणेण हीणो, नाणस्स भागी न हु सुग्गईए॥४२६।।
(૪૨૪) (જ્ઞાનની વડાઈ છે,-) જ્ઞાનાધિકનું જ્ઞાન પૂજાય છે, કેમકે) જ્ઞાનથી ચારિત્ર પ્રવર્તે છે, અને ચારિત્રી સાધુ જ્ઞાની હોય એટલે સહેજે પૂજાય). જેનામાં જ્ઞાન-ચારિત્ર બેમાંથી એકેય નથી તેનું શું પૂજાય ? (વાસ્તવમાં જ્ઞાનચારિત્ર, દર્શન-ચારિત્ર, તપ-ચારિત્ર પરસ્પર સાપેક્ષ રહીને જ કાર્ય કરે છે; તેથી)
(૨૫) ચારિત્ર વિનાનું જ્ઞાન નિરર્થક છે. સમકિત વિનાનો સાધુવેશ નિરર્થક છે, સંયમ વિના જે તપ આચરે તે મોક્ષની અપેક્ષાએ નિષ્ફળ છે.
(૪ર૬) (ત્યાં જ્ઞાન એ ચારિત્ર વિના કેમ નકામું ? તો કે) જેવી રીતે ચંદનનો ભાર ઊંચકી લઈ જનાર ગધેડો ભારનો “ભાગી'=ભાજનમાત્ર બને છે પરંતુ ચંદન(ના શીતલ વિલેપનાદિ)નો ભાગી નહિ, એ પ્રમાણે ચારિત્રથી રહિત જ્ઞાની (માત્ર) જ્ઞાનનો ભાગી = ભાજન બને, કિન્તુ સુગતિ (મોક્ષ)નો ભાગી નહિ..
