________________
ઉપદેશમાળા
૧૦૫
विणओ आवहइ सिरिं, लहइ विणीओ जसं च कित्तिं च । ન વાડ્ ટુવ્વિળીગો, સસિદ્ધિ સમાળેફ ।।૩૪૨॥ जह जह खमइ सरीरं, धुवजोगा जह जह न हायंति । મ્ભવવો ગ વિનો, વિવિત્તયા વિયમો ૪ ||૩૪૩॥ जइ ता असक्कणिज्जं न तरसि काऊण तो इमं कीस । અપાયાં ન ુતિ, સંગમખયાં નનોનું ? ારૂ૪૪||
(૩૪૨) વિનય (૮ પ્રકારના કર્મનું વિનયન-અપનયન કરાવતો હોવાથી) સર્વ સંપત્તિને પ્રાપ્ત કરાવે છે; અને વિનીત આત્મા (માનસુભટના પરાભવનું પરાક્રમ કરવા દ્વારા) યશ, અને (પુણ્યનું ભાજન બનવા દ્વારા) કીર્તિને પામે છે. દુર્વિનીત કદાપિ સ્વકાર્યોની સિદ્ધિ કરી શકતો નથી.
(૩૪૩) (હવે ‘તપ’ દ્વાર) (કેટલાકો કહે છે તેમ દુઃખ વેઠે તો જ તપ એવું નથી; નહિતર મહાદુ:ખ વેઠનાર નારકો મહાતપસ્વી ગણાશે ! ને શનિમગ્નમહાયોગીઓ તપસ્વી નહિ ગણાય ! કિન્તુ) જેટલો જેટલો તપ શરીર સહન કરે અને (જે તપથી) સંયમના પ્રતિલેખના વૈયાવચ્ચ-સ્વાધ્યાયાદિ નિત્ય યોગોમાં હાનિ ન આવે (તેટલો તેટલો તપ કરવો.) એ કરવાથી (૧) વિપુલ કર્મક્ષય થાય છે, (૨) ‘વિવિત્તયા' = શરીરથી આત્મા ભિન્ન હોવાની ભાવના થાય છે; (૩) અને ઇન્દ્રિયો પર નિગ્રહ (અંકુશ) થાય છે.
(૩૪૪) (હવે ‘શક્તિ’ દ્વાર) (પોતાનામાં શક્તિ ન હોવાનું માની પ્રમાદ સેવનારને શિખામણઃ) જો તું (ભિક્ષુ પડિયાદિ અતિ દુષ્કર આરાધના તારા માટે તેવા દ્દઢ સંઘયણના અભાવે)
