Page Text
________________
आदित्यवाररूप दिवस चतुर्दशीप्रमुख तिथि तेहपणई मानवउ । एतला ज कारणथिकु तिथि त्रुटई हुतई पूर्विली तिथि लिइवी, पणि आगिली न लिइवी, जेतला भगी पूर्विला ज वारनई विषइ बिहइ तिथि पूरी છેરૂતિ યથાર્થ ૨૭ .
(ભાષા)–“આજ પૂરી તિથિ છે, હાણે-સવારે તે ઘડી બે ત્રણ પખ્ખી હશે, એ માટે આજે જ પૌષધ કરીએ પણ સવારે ન કરવું,' એવું જાણુને તિથિ વધે ત્યારે પહેલી તિથિ ન લેવી કિંg બીજી જ તિથિ આરાધવી. તે શા માટે એ કહેવાને માટે આગલું ગાથાનું અર્ધ કહે છે.- જા '
કારણ કે ચતુશી પ્રમુખ જે તિથિ છે જે આદિત્ય-શવિ પ્રમુખ વાર સ્વરૂપ દિવસને વિષે પૂરી થાય તે જ રવિવાર રૂ૫ દિવસ ચતુર્દશી પ્રમુખ તિથિ પણે માન. એટલા જ કારણથી તિથિ ક્ષય પામે પહેલી તિથિ લેવી પણ આગવી ન લેવી, જે કારણથી પૂર્વ તિથિનાજ વારને વિષે બંને તિથિ પૂરી૩ છે, એમ ગાથાર્થ થયો.” ૧૭.
૧૦ બાલાવબોધકારના આ લખાણથી પણ તિથિ ' પ્રણનો અર્થ જેઓ પર્વ તિથિની ક્ષય વદ્ધિ હોય ત્યારે પૂર્વ અને પૂર્વતર તિથિની ક્ષય વહિ કરવી” એવો કરે છે તેઓ તદ્દન ખેડે અર્થ કરે છે, તેમજ તેઓ શ્રી પર્વતિથિ પ્રકાશમાં કરેલા શ્રો તત્ત્વતરંગિણીના વિશિષ્ટ વિવેચનાત્મક અનુવાદને જે જુઠ કહેતા હતા તે જુટ્ટો નથી પરંતુ તદ્દન સામે છે, એ સંપૂર્ણ પૂરવાર થાય છે. “ પૂ. ” પ્રઘોષને અર્થ એ જ છે કે “ક્ષય હોય ત્યારે પૂર્વતિથિમ આરાધના કરવી અને વૃદ્ધિ હોય ત્યારે ઉત્તર તિથિમાં કરવી.' આમ કરવાથી કલ્યાણક તિથિઓની આરાધનાની માફક દ્વિતીયાદ પર્વોની તેમ જ જોડીયાં પર્વોની ક્ષય વૃદ્ધિ પ્રસંગે પણ પૂર્વ કે પૂર્વતર તિથિની ક્ષમ વૃદ્ધિ માની લઈને આરાધના ફેરવવાની તલમાત્ર આવશ્યકતા રહેતી નથી. શ્રો તત્ત્વતરંગિણીની આ ગાથાની પણ ટીકાગત અક્ષરોના આધારે શ્રી પર્વતિથિ પ્રકાશ પૃ. ૧૧૪ તથા ૧૮૨ માં કરાયેલ નીચેના ઉલ્લેખ પણ આ સ્પલે મનનીય છે. જુઓ તે આ રહ્યા
જે સૂર્યોદયને પામીને જે તિથિ સમાપ્ત થતી હોય તે તિથિને માટે તે જ સદિય પ્રમાણભૂત થાય છે પણ બીજે નહિ. બીજી તિથિઓમાં પશુ એ જ પ્રમાણે હોય છે. તેથી જ બે સૂર્યોદયને પામેલી તિથિને જે ઉદય સમાપ્તિ સૂચા હેય તે જ પ્રમાણભૂત છે, કેમકે તે ઇચ્છિત વસ્તુની સમાપ્તિ સચવે છે. બીજી તિથિએને ઉદય સમાપ્તિ સૂચક હેવાથી જેમ પ્રમાણ મનાય છે તેમ કૃતિમાં પણ જે ઉદય સમાત સૂચક હેય તે પ્રમાણ મનાય છે. આકાશનું કુલ જેમ પ્રમાણભૂત વસ્તુ નથી તેમ જ ઉદય સમાપ્તિ સૂચક ન હોય તે પણ પ્રમાણભૂત નથી.” (પૃ. ૧૧૪)
એટલા જ માટે “ક્ષ પૂn તિથિim”—એ શ્લા જે શ્રી ઉમાસ્વાતિ મહારાજનો રિલે છે, એ વૃદ્ધ સંપ્રદાય છે તે બરાબર છે, કેમકે ચૌદશ-પુનમ આદિ જ્યાં બે જ તિથિઓ પામે આવી હોય અને તેનાં પુનમ વિગેરે હેય ત્યારે એક જ દિવસમાં બૌદ-પૂનમ બને તિથિઓ સંપૂર્ણ થાય છે, તેથી બે ય તિથિઓનું તે દિવસે મારાધન કરાય છે, અને મળતી વાત “હવાઇ ” માયા ૪ ની વ્યાખ્યામાં અમે કહી દીધી છે.” (૫ ૧૮૨).
થી તરતણિી નાની વાત ચર્ચાથી થ શાખા :
| SR No. | 022109 |
| Book Title | Tattva Tarangini Balavbodh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar Gani, Jambusuri |
| Publisher | Muktabai Gyanmandir |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 48 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |