________________
૨૪૨
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સૂત્ર-૭૨, ૭૩ તે મહાત્માને સર્વસાવઘયોગના પરિહાર અને નિરવઘયોગના સેવનરૂપ ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે; કેમ કે નિર્મળ કોટિનું સમ્યક્ત્વ ચારિત્રરૂપ જ છે.
આશય એ છે કે જે જીવોને નિર્મળ કોટિનું સમ્યક્ત્વ પ્રગટેલું છે તે જીવોને અંતરંગ મોહના ઉપદ્રવ વગરની અને બર્હિરંગ કર્મ અને દેહ આદિના ઉપદ્રવ વગરની અવસ્થા સુંદર ભાસે છે. વળી, સમ્યક્ત્વ પામેલ જીવોને સિદ્ધ અવસ્થાની પ્રાપ્તિનું પ્રબળ કારણ એવી મૌન અવસ્થા સુંદર અવસ્થા છે તેમ ભાસે છે. તેથી સમ્યક્ત્વની નિર્મળ દૃષ્ટિને કારણે તે મહાત્મા શક્તિના પ્રકર્ષથી ત્રણ ગુપ્તિના સામ્રાજ્યરૂપ મૌનમાં જ યત્ન કરે છે પરંતુ જગતના કોઈપણ પદાર્થ સાથે સંશ્લેષ પામતા નથી. એ વ૨બોધિલાભનું ઉત્તમ ફળ છે. II૭૨/૧૩૦॥
અવતરણિકા :
તથા -
અવતરણિકાર્થ :
વળી, વરબોધિલાભના ફ્ળરૂપ ચારિત્રની પ્રાપ્તિ થયા પછી વરબોધિલાભના કારણે તે મહાત્માઓને હવે શું પ્રાપ્ત થાય છે ? તે બતાવતાં કહે છે
સૂત્રઃ
ભાવનાતો રાવિક્ષયઃ ||૭૩/૧૩૧||
=
સૂત્રાર્થ :
ભાવનાથી રાગાદિનો ક્ષય થાય છે. II૭૩/૧૩૧॥
ટીકા ઃ
भाव्यन्ते मुमुक्षुभिरभ्यस्यन्ते निरन्तरमेता इति 'भावना:, ' ताश्चानित्यत्वाऽशरणत्वादयो द्वादश, यथोक्तम् -
“भावयितव्यमनित्यत्वमशरणत्वं तथैकतान्यत्वे ।
अशुचित्वं संसारः कर्माश्रवसंवरविधिश्च ।। ९८ ।।
निर्जरणलोकविस्तरधर्मस्वाख्याततत्त्वचिन्ताश्च ।
बोधेः सुदुर्लभत्वं च भावना द्वादश विशुद्धाः ।। ९९ ।। " [प्रशम० १४९ - १५०]
ताभ्यो 'रागादिक्षयः' रागद्वेषमोहमलप्रलयः संजायते, सम्यक्चिकित्साया इव वातपित्तादिरोगा
पगमः प्रचण्डपवनाद्वा यथा मेघमण्डलविघटनम्, रागादिप्रतिपक्षभूतत्वाद् भावनानामिति
।।૭૨/૧૩૧।।
,
