________________
૧૭૪
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૨૭, ૨૮ મોહનાં કાર્યોને બતાવવા દ્વારા મોહની નિંદા કરવી જોઈએ.
જેમ કે – સંસારનું સ્વરૂપ જન્મ, મૃત્યુ, જરા, વ્યાધિ, રોગ, શોક આદિથી ઘેરાયેલું છે. આવું સ્વરૂપ પ્રત્યક્ષથી દેખાતું હોવા છતાં અતિમોહવાળા જીવો સંસારથી ઉદ્વેગ પામતા નથી અને સંસારથી અનુદ્દેગવાળા હોવાને કારણે કર્મભૂમિમાં પ્રકૃષ્ટ એવા ધર્મના બીજરૂપ મનુષ્યભવને પામવા છતાં સદ્ગણોની નિષ્પત્તિ થાય તેમાં મનુષ્યભવનો ઉપયોગ કરતા નથી તે તેઓની અલ્પબુદ્ધિ છે. કેમ તેઓ મનુષ્યભવને ગુણનિષ્પત્તિ માટે ઉપયોગ કરતા નથી ? તેથી કહે છે –
જેમ કાંટા ઉપર લાગેલા માંસના ટુકડામાં આસક્ત થયેલી માછલી પોતાનો વિનાશ કરે છે તેમ દારુણ ફળવાળાં એવાં સંસારનાં તુચ્છ કુસુખોમાં આસક્ત થયેલા સંસારી જીવો ગુણવૃદ્ધિના કારણભૂત એવી સચેષ્ટાનો ત્યાગ કરે છે તે દારુણ અંધકારને ધિક્કાર થાઓ. આ પ્રકારે ઉપદેશ સાંભળીને યોગ્ય શ્રોતા પંચાચારના પાલનમાં તત્પર થયા પછી મોહથી આત્માનું રક્ષણ કરવા ઉદ્યમવાળો થાય છે. જેથી ગુણવૃદ્ધિનું કારણ બને તે પ્રમાણે પંચાચારનું પાલન કરીને મૂઢભાવનો ત્યાગ કરે છે. ll૨૭/૮પ અવતરણિકા - તથા –
અવતરણિકાર્ય :
અને –
સૂત્રઃ
સંજ્ઞાનપ્રશસનમ્ Tીર૮/૮૬ સૂત્રાર્થ :
સજ્ઞાનની પ્રશંસા કરવી જોઈએ. l૨૮/૮૬ll ટીકા -
'सद्' अविपर्यस्तं ज्ञानं यस्य स 'सज्ज्ञानः' पण्डितो जनः तस्य, सतो वा 'ज्ञानस्य' विवेचनलक्षणस्य પ્રશંસન' પુરાર તિ, યથા – "तन्नेत्रैस्त्रिभिरीक्षते न गिरिशो नो पद्मजन्माऽष्टभिः, स्कन्दो द्वादशभिर्न वा न मघवांश्चक्षुःसहस्रेण च । सम्भूयापि जगत्त्रयस्य नयनैस्तद्वस्तु नो वीक्ष्यते, પ્રત્યાદિત્ય : સમાહિતધિયઃ પત્તિ ય હતા. પટરા” 0 રૂતિ .
