________________
મંગળના સ્થાનરૂપ ઇષ્ટદેવની સ્તુતિ. હવે વિસ્તારરૂપે અર્થ કહેવાય છે–અહીં (ગ્રંથની શરૂઆતમાં જે કે કાયા અને મનદ્વારા કરાયેલે નમસ્કાર પણ વિને નાશ કરનાર છે, તો પણ સઘળા શ્રોતા વગેરેના સમસ્ત વિનાને નાશ થાય એ માટે આ ગ્રંથમાં દેવની સ્તુતિ કરવા પૂર્વકજ પ્રવૃત્તિ કરવાવડે “ઈષ્ટદેવની સ્તુતિની બુદ્ધિથી અત્યંત સ્થિરતા થાઓ.” એવી ઈચ્છાથી વા હેતુથી શાસ્ત્રના પ્રારંભમાં વચનારા અભીષ્ટદેવની સ્તુતિ કરેલી છે. નમસ્કાર પણ શાસ્ત્રને યેગ્ય હોય તે બરાબર ઉચિત ગણાય છે. શાસ્ત્ર ચાર પ્રકારનાં હોય છે. ૧ થોડા અક્ષરોવાળું પરંતુ વિશાળ અર્થવાળું. ૨ ઘણું અક્ષરોવાળું પણ થોડા અથવાળું. ૩ ઘણા અક્ષરવાળું અને ઘણા અર્થવાળું. અને ૪ થડા અક્ષરવાળું તથા થોડા અર્થવાળું.
આ (સોત્તર) શાસ્ત્રને અપાક્ષર અને મહાથ એવા પહેલા પ્રકારમાં સમાવેશ થાય છે. તેથી નમસ્કાર પણ તેવા જ પ્રકારને “મા ” ઈત્યાદિ પદથી કહે છે.
ના આ લેકમાં નમસ્કાર ચાર પ્રકારે થઈ શકે છે. ૧ દ્રવ્યથી, છતાં ભાવથી નહિ તે પાલક વગેરેને, ર–ભાવથી, છતાં દ્રવ્યથી નહિ તે અનુત્તર વિમાનના દેને, દ્રવ્યથી પણ નહિ અને ભાવથી પણ નહિ તે કપિલા વગેરેને ૪, દ્રવ્યથી અને ભાવથી, જિનેશ્વર આદિને નમસ્કાર કરતા, ઉપયોગવાળા, વચન ગુક્તિવાળા અને સમગ્ર પ્રકારે કાયાને સ્થાપન કરનારા સમ્યગ્દષ્ટિને. તેમાંથી વિદનની શાંતિ માટે એકાન્તિક અમોઘ મંગલરૂ૫ ચોથા પ્રકારના નમસ્કારવડે પ્રણામ કરીને એ ભાવ છે કોને? વીરને, કર્મનું વિદારણ કરવા થકી અને તપવડે વિરાજતા હોવાથી અને શ્રેષ્ઠ વીર્યયુક્ત હોવાથી જગમાં જે “વીર” એ પ્રમાણે પ્રખ્યાતિ પામેલા છે તેને, કહ્યું છે કે" विदारयति यत् कर्म, तपसा च विराजते ।
तपोषीर्येण युक्तश्च, तस्माद् वीर इति स्मृतः ॥१॥ ૧ પાલક કૃષ્ણને પુત્ર હતો પણ અભવ્ય હતા. ૨ શ્રેણિક રાજાની દાસી, તે પણ અભવ્ય હતી,
