________________
૧૦૦
શ્રી સમધ સાતિકા-ભાષાંતર.
જાણવી. જેમકે તે સ્ત્રી ઉંટ જેવી ગતિવાળી, કાગડાના જેવા સ્વરવાળી, દાર્ભાગ્યવાળી, લાંખા પેટવાળી, પીળી આંખેાવાળી, દુ:શીલ, દુર્ભાષણ કરનારી છે. ધિક ધિક તેણીનું મ્હાં કાણુ જીવે ? તેમજ તે સ્ત્રી પાતળા શરીરવાળી, સુભગા, સામ્ય મુખવાળી, પદ્મ પગના જેવાં નેત્રાવાળી, ભારે-મોટા નિતંખવાળી, ઉંચા પુષ્ટ સ્તનાવાળી, લલિત–સુંદર ગતિ–ચાલવાળી છે.
ભતકથા આવી રીતે—(મશાલા વિગેરેથી ન સંસ્કારેલા, વાશી) કળથી, કાંગ, કાલિંગ, કારેલાં અને કેરડાંઓથી થતા ભાજનને ધિક્કાર હેા. અહા ! ઘીની અધિકતાથી શ્રેષ્ઠ શાક-પકવાન્નવાળું, ભાત-દાળ વિગેરે અશનવાળુ, ઘી, ખાંડથી યુક્ત ખીરનુ ભાજન મનુષ્યને અમૃતરૂપ છે. હું વાદી ! રાગોના નાશ કરવામાં બ્યાલી–વાઘણુસમાન મગની દાળ તુષ વિનાની–ફાતરાં રહિત કેમ ? પ્રત્યુત્તર—આદન-ચાખારૂપ પ્રિયના સંચાગ થવાથી એ કાંચળી રહિત થયેલી છે.
દેશકથા—સારા ધાન્યને ઉત્પન્ન કરનાર માળવા દેશ રમ ણીય છે, કાંચી દેશનું તે શું વર્ણન કરી શકાય ? ગુજરાતની ભૂમિ દુર્ગા –દુ:ખે ગમન કરી શકાય તેવી છે. ઉદ્ભટ ભટાવાળા લાદેશ ભિટ્ટ જેવા છે, સુખના નિધિરૂપ કાશ્મીર દેશમાં વસા તા સારૂ, કુંતલદેશ તા સ્વર્ગ જેવા છે. આવા પ્રકારની દેશ સંબંધિ કથા દુ નાના સંગની જેમ વવા ચાગ્ય છે. તથા
રાજકથા આ પ્રમાણે—આ રાજા દુશ્મનાના સમૂહના નાશ કરવામાં સમર્થ, ક્ષેમ કરનાર અને ચારાના વિનાશ કરનાર છે. તે એ રાજાઓનું ભયંકર યુદ્ધ થયું અથવા તે રાજાએ આ રાજાના સારા પ્રતિકાર કર્યાં. આ દુષ્ટ રાજા મરી જાએ, આ રાજા મારા આયુષ્યવડે પણ ઘણુ લાંખા વખત સુધી રાજ્ય કરો. આવા પ્રકારની ઘણા કર્મ બંધના કારણભૂત રાજકથાને ડાહ્યા મનુષ્યાએ તજવી.
મૃદુકારણિકી—શ્રોતા જામાં હ્રદયને મૃદુતા ઉત્પન્ન કરતી હાવાથી મૃદુ અને પુત્ર વિગેરેના પ્રલાપની મુખ્યતાવાળી હાવાથી કાણિકી કથા મૃદુકાણકી કહેવાય છે. તે આવી રીતે—
