Page Text
________________
ભાષાંતર
આદિમાં ગયું છે તેથી વિરૂદ્ધ નથી. સર્વક્ષેત્રોમાં હંમેશાં તીર્થકર ન હોવાથી જીવને ભાવ આપત્તિથી તારવાવાળું નકકી સાધન શ્રીજિનેશ્વર ભગવાનનું મંદિર છે. તેમાં તેમના બિંબની પ્રતિષ્ઠા, વિભાગથી સાધુનું રહેવું, દેશના અને ધ્યાન વિગેરે થાય તેમાં એક એક વસ્તુ ભને ભાવ આપત્તિ જે જન્મ જરા મરણ અને તેના કારણ ભૂત જે કર્મો તેથી તારવાના ગુવાળી છે, અને તેથી પૃથ્વી આદિકની હિંસા તે પૃથ્વી આદિને પીડા કરવાવાળી છતાં પણ ભોને સમ્યગ્દશનાદિકગુણનું સાધન બનવાથી યોગ્ય છે, અને તે મંદિર અને પ્રતિમા વગેરેનું ગુણસાધનપણું તે પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. આરંભવાળા જીવને આ પૂજા પ્રાયે બીજા કુટુંબ કામિની અને કંચનની ધારણાથી થતા અસદારંભની નિવૃત્તિ કરાવનારી છે, અને તેથી પગલિક આશંસાઓ રહિતપણાથી એવી સ્થાવરની એ પીડા પણ મોક્ષફળ દેનારી છે. માટે પીડાથી અધર્મજ છે એમ વૈદ્યના દષ્ટાંતે બીજા ગુણ થવાથી કહી શકાય જ નહી, નહિંતર વૈદ્યને પણ અધર્મજ માને પડે. વેદમાં કહેલી આલેકના ફલ માટે અને ત્રસજીવોની થતી હિંસા સમ્યફ આપત્તિને ટાળવાના ગુણવાળી નથી, સમ્યગ્દર્શનઆદિની અપેક્ષાએ દષ્ટગુણવાળી નથી, તેમજ તેમાં દેવક અને સમૃહિઆદિની ઈચ્છા હોવાથી ઈતરહિંસાની નિવૃત્તિરૂપ પણ નથી. વળી એમ નહિં કહેવું કે મોક્ષરૂ૫ ફલની ધારણાપૂર્વકની આ પ્રવૃત્તિ હોવાથી આ પૃથ્વી આદિની હિંસા પણ મોક્ષ સાધનારી થાય નહિ, કારણ કે મોક્ષ ફળવાળું જ વચન સારું કહેવાય, બાકીનું વચન અર્થશાસઆદિના વચન જેવું જાણવું. અગ્નિ મને આ પાપથી છોડાવે, એવી શુતિ પણ વેદની હિંસાને પાપમય જણાવે છે, તેમજ તપતિ એ સ્મૃતિ પણ તેજ કહે છે. આ શ્રુતિ અને સમૃતિ અન્યાર્થવાળી છે એમ પણ અનિશ્ચયપણું હોવાથી કહી શકાય નહિ, જિનભવનવિધિમાં એવું પાપનું વચન છે નહિ. વળી મરનારા જીવોનું સુખ પણ તેમાં ઈછયું નથી. વધ કરનારાનું સુખ પણ જે વિપાકે દારૂણ છે તે ઈચ્છયું નથી, માટે પૂર્વપક્ષનું કથન અનર્થક છે. ઉપસંહાર કરતાં કહે છે કે દષ્ટ અને ઈષ્ટથી વિરૂદ્ધ એવું જે વચન હોય તેનાથી જે પ્રવર્તનારા હોય તેઓને શુભભાવ ગણાતે હોય તે પણ તે સ્વેચ્છાદિના ભાવ જે જાણો, જે કે જેમાં એકેદ્રિયઆદિપણાનો ભેદ પાપના અપબહુપણાનું કારણ છેલો છે, તે પણ શુદ્ધિજઆદિની રીતિએ તે અલ્પબદ્ધત્વ જાણવું. જેમ તેઓના માનવા પ્રમાણે હજારદ્રોની હત્યાથી એક બ્રહ્મહત્યા થતી નથી, તેવી રીતે અહીં ગુણદોષચિંતાએ પૃથ્યાદિ અને ત્રસાદિમાં અ૫મહત્વ જાણવું. પૂજાદિમાં જ્યણાથી પ્રવર્તવાવાળાને દ્રવ્યથી પણ હિંસા ઘણી જ અદ્રશ્ય થાય છેઅને સર્વ કાર્યમાં પણ એજ ધર્મને સાર છે એમ જરૂર ગણવું જ જોઈયે. ધર્મને ઉત્પન્ન કરવાવાળી જયણા છે, ધમને પાળવાવાળી જયણા છે, ધર્મની વૃદ્ધિ કરવા વાળી પણ જયણા છે, પરમાર્થથી જયણુંજ એકાંતસુખને દેનારી છે. જયણાથી વર્તવાવાળો જીવ શ્રદ્ધા, બોધ અને આચરણદ્વારાએ સમ્યકત્વ જ્ઞાન અને ચારિત્રનો આરાધક કહેલ છે. અને બને છે. વળી આ ભગવાન જિનેશ્વરની જે પૂજા તે તેમાં થતી પૃથ્વી આદિ વિરાધના છે તેના જે દેશો છે તેનાથી અધિક દેષને નક્કી નિવારવાવાળી છે, તેથી તે પૂજા બુહિમામોને નિવૃત્તિપ્રધાન જાણવી જોઈએ. જિનભવનમાં પૃથ્વી આદિથી પ્રવૃત્તિ છે તેમાં જયણા
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |