Page Text
________________
પંચવસ્તક દંડક જે લોગરસ તે ઉપયોગ પૂર્વક કહે, પછી સત્તર સંડાસા પડિલેહી બેસીને મુહપત્તિ પડિલે. હવી, અને તેમજ તેવીજ રીતે કાયાનું પણ પ્રમાર્જન કરવું. પછી ઉપયોગવાળા સર્વે સાધુઓ અત્યંત વિનયથી જેવી રીતે વીતરાગોએ કહ્યું છે તેવી રીતે સર્વ પ્રકારે શુદ્ધ એવું દ્વાદશાવર્ત નામનું વંદન કરે. કારણ કે આલોયણ લેવી, પ્રત્તર પૂછવા, પૂજા, સ્વાધ્યાયને અપરાધના સ્થાનમાં વિનયમલ એવું ગુરુને વંદન કરવું એ રીતિ છે. વંદના કરીને અનુકમે બેહાથે રજોહરણ પકડીને, શરીર અધાં નમેલા રહીને ઉપયોગપૂર્વક આલોચન કરે. પછી નિર્મળભાવવાળા, સંસારસમુદ્રથી ઉદ્વિગ્ન એવા સાધુઓ કાઉસગમાં ચિંતવેલા સૂકમ પણ અતિચારને ગુરૂસમક્ષ આવે. કહ્યું છે કે સંવેગ પામીને આચાર્યના ચરણકમળમાં ફરી પાપ ન કરવાના પરિણામરૂપે સુવિદિત સાધુ આરાયણ જણાવે. જેવી રીતે પિતાને જણાવે તેવી જ રીતે ભૂલેલા બીજાને પણ જણાવે, મનુષ્ય પાપ કરે તે પણ ગુરુની પાસે આયણ નિંદન કરીને ઉતરી ગયેલા ભારવાળા ભારવહકની પેઠે તે પાપ કરનાર અત્યંત હલકો થાય છે. મન, વચન, અને કાયાના પેગોની ખરાબીથી પાપ બંધાય છે, તેથી જે સાધુ તે યોગને સુધારે તેનું તે એટલે કેગની ખરાબીથી થયેલું અને બીજું પ્રમાદકષાયાદિ થયેલ પાપ પણ નાશ પામે છે. જેમ જગતમાં જે કપમ્પથી જે વ્યાધિ ઉત્પન્ન થાય છે તે જ કુપગ્ય વજેવાથી તે વ્યાધિ ક્ષય પામે છે, તેવી રીતે કર્મવ્યાધિમાં પણ સમજવું. અશુભકર્મના ઉદયે ઉત્પન્ન થતી માયા, આલોચન, નિંદન ગણ વિગેરે રૂ૫ કુશલવીર્યથી હણવી જ જોઈએ અને બીજી વખત તે માયા કરવી નહિં. તે લાગેલા દૂષણેનું મર્મ જાણનાર એવા ગુરુમહારાજ જે પ્રાયશ્ચિત્ત કહે તે અનવસ્થાઆરિપ્રસંગથી ડરેલા સાધુઓએ તેવીજ રીતે આચરતું જોઈએ. દેષ આવીને, ગુરુ પાસેથી પ્રાયશ્ચિત્ત લઈને પછી સામાયિક કથન કરવા પૂર્વક પ્રતિકમણુસૂત્ર કહે, તે પ્રતિકમણુસૂત્ર છે અને બળવાળા થઈને કાંસ અને મચ્છરને નહિ ગણતાં પ પરે સૂત્રાર્થને અત્યંત ઉપયોગ કરતાં થકાં કહે. સત્ર કરીને પછી વંદન કરીને આચાર્ય આદિક સને ભાવથી ખમાવે. જે માટે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, શિખ, સાધર્મિક, કુળ અને ગણમાં જે કોઈને ડે. કષાયવાળા કર્યા હોય તે બહાને હું વિવિધ નમાવું છું. ભગવાન સકળ શમણુસંધાને મસ્તકે અંજલિ કરીને ખાવું છું, અને હું પણ તેમને અપરાધ ખમું છું. નિર્મ, ગમનથી ધર્મમાં પિતાનું ચિત્ત સ્થાપન કરીને સર્વજીવરાશિને ખમાવીને હું પણ તેમને અપરાધ ખમું છું. એવા પારણામવાળા સર્વસાધુઓ આચાર્યને ખમાવે. આચાર્ય પર્યાયથી જે હેય તે આ વિધિ સમજાવે. જે પર્યાય ચેષ્ઠા ન હોય તે આચાર્ય પણ જેને ખમાવે, કેટલાક કહે છે કે એ ખમાવવામાં વિકલ્પ છે. જ્યારે કેટલાકે કહે છે કે શિક્ષકઆદિની શ્રદ્ધા માટે લઘુ એવા પણ આગાય નેજ ખમાવે. એવી રીતે આચાર્ય અને ઉપાધ્યાયને ખામીને બાકીના સાધુઓને યથાપર્યાયે ખમાવે. ખમાવવામાં ઉલટી રીતે કરવામાં કે તે ખમાવવાનું નહિં કરવામાં આજ્ઞાવિરાધનાદિક દે છે. પ્રતિમસત્ર કહ્યા પછી છેલા બે સાધુ સિવાય બધાને ખમાવવાના છે, પણ આચરણાથી દેવસિપ્રતિકમ
માં ગુરુ અને બીજા બે સાધુ બેમ ત્રણને ખમાવવાનું છે. શ્રુતિ અને સંધયણ વિગેરેની તથા ભયદાની હાનિ જાણને ગીતા નવદીક્ષત અને અગીતાર્થના પરિણામની રક્ષા માટે આચરણ
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |