Page Text
________________
ભાષાંતર
૧૦૯
પૂર્વકજ હોય છે, તેથી સંલેખનાને પહેલાં કહીશ. પછી સંક્ષેપથી ત્રણ પ્રકારનાં અભ્યઘતમાને અનુક્રમે કહીશ. સંલેખન કરનાર ચાર વર્ષ સુધી અઠ્ઠમથી વધારે એવી જે વિકૃષ્ટ તપસ્યા તે કરે ૪પછી ચાર વર્ષ સુધી વિગયરહિત પારણાવાળી અને અઠ્ઠમથી ઓછી એવી જે અવિકૃષ્ટ તપસ્યા તે કરે પછી બે વર્ષ સુધી એકાંતરે આયંબિલ કરે અને છ મહીના સુધી અઠ્ઠમઆદિ જે અત્યંત વિકટ તપ તે ન કરે, અર્થાત્ સામાન્ય તપ કરે, પણ તપસ્યાને પારણે આયંબિલ કરે, ૧ભા પછી બીજા છ મહીના સુધી વિકૃણ તપસ્યા કરે, અને તે પછી એક વર્ષ સુધી કોટિસહિત (લાગલાગટ) આયંબિલ કરે જેવી રીતે આ ઉત્કૃષ્ટ સંલેખના બતાવી તેવિજ રીતે અનુક્રમે સંઘયણ અને શકિતને ઘટાડે હોય તે તેને અનુસાર અધીર અથવા એથી જેટલી પણ સંખના કરે, સંલેખના કરવાનું કારણ એ છે કે સંલેખના કર્યા વગર મરણ સમયે એકધમ ધાતુઓ ક્ષીણ થવાથી જીવને છેલ્લા કાળે પ્રાયે આર્તધ્યાન થાય, પણ થોડા થોડા ધાતને વિધિથી ખપાવતાં ભવરૂપીવૃક્ષના બીજરૂપ એવું જે આર્તધ્યાન છે તે થાય નહિ. વળી આ જ ઉપર આ જુતિ જાણવી. હંમેશાં શુભભાવવાળાને ચેડા થડા નિધથી બાધા આવે નહિં, કેમકે હેટા બળે છેડાને આરંભ કર્યો છે, અને એવી રીતે કરવાથી મહાબળવાળું સપ્રતિકાર ઉપક્રમણ થાય. અને ઉચિત રીતે આજ્ઞા કરવાથી વિશેષ શુભભાવ પણ થાય. વળી બાધા (માંસાદિ) અને અત્યંતર (શુભ પરિણામ)નું થોડું થોડું ઉપક્રમણ જેમ જેમ કરવા લાયક છે તેમ તેમ કરવાથી વખત જતાં તે પરિણામ કબજાના વિષયમાં આવે છે, પણ એકદમ ધાતુને ખપાવતાં ઉપકમની તીવ્રતા થવાથી પ્રાચે જીવનને બહુ મોટું સૈન્ય જેમ એકલા સુભટને પાડી નાંખે તેવી રીતે પાડી નાખે છે. સંખના માટે શંકાસમાધાન કહે છે.
ગાર ૧૯૮૨, તિવિદા ૨૫૮૪, ૧૯૮૯, ના રહું ૨૬૮૧, ના જુન ૧૧૮૭, परि १५८८, भरण १५८९, अब्भत्था १५९० ता १५९१, उचिए १५९२,
આ સંલેખના ઉપકમના હેતુથી કરાય છે, માટે આત્મહત્યાનું કારણ ગણાય અને તેથી સમભાવમાં વર્તવાવાળા સાધુઓને આ સંલેખનાજ કેમ લાયક હોય? તેમજ શાસ્ત્રને પણ વિરોધ છે, કેમકે પિતાના, પ૨ના, અને બંનેના અંગે પર્યાયને નાશ દુખત્પાદ અને ફલેશપી એ ત્રણે પ્રકારની હિંસા ઘણીજ અનિષ્ટ ફળવાળી થાય એમ અનંતજ્ઞાની તીર્થકરાએ કહેલું છે. એવી રીતે કરેલી શંકાને ઉત્તર દે છે કે ત્યારે કહેવું સાચું છે, પણ હિંસાના લક્ષણના અભાવથી તેમજ શાસ્ત્રોક્ત હોવાથી આ સંલેખના આત્મહત્યાનું કારણ નથી, કેમકે જે હિંસા પ્રમત્ત જેગવાળી હોય, રાગાદિ સહિત હોય, અને આજ્ઞાથી બહાર હોય, તેજ હિંસા વર્જવાની હોય છે, પણ જે પ્રવૃત્તિ એ પ્રમત્તયોગ વિગેરેથી રહિત હોય અને વળી શુભભાવને વધારનારી હોય તે તે તે નક્કી જે શ્રક્રિયાનું લક્ષણ છે તેજ તેમાં ઘટતું હેવાથી શુદ્ધક્રિયાજ કહેવાય. જે જીવ આ જન્મમાં કૃતકૃત્ય થએલે છતાં માત્ર શુભમરણને માટેજ આ તપને અંગીકાર કરે છે તેને શાસ્ત્રોક્ત શુક્રિયા થાય છે. વળી આ સંલેખના સહનશક્તિને પાલનાર હેવાથી મરણના પ્રતિ. કારભૂત છે, માટે ગુમડાને કાપવાની ક્રિયાની માફક તે મરણ નિમિત્ત નથી, તેમજ આત્માને વિરાધનારૂપ પણ નથી. કેમકે યથાસમય અસાધારણ ભાગને જેમણે અભ્યાસ કર્યો છે, તેઓને જ
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |