________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૯ શ્લોક :
चारित्रधर्मस्य नृपस्य तस्य, साम्राज्यभाजः प्रबलप्रभावात् । स्थले स्थले तत्र वसन्ति लोका,
वैराग्यवाटीसुखभग्नशोकाः ।।६९।। શ્લોકાર્ચ -
સામ્રાજ્યને ભજનારા એવા તે ચારિત્રધર્મરાજાના પ્રબળ પ્રભાવથી વૈરાગ્યવાહીના સુખને કારણે ભગ્ન થયેલા શોક્વાળા લોકો ત્યાં વિવેકપર્વત ઉપર, સ્થળે સ્થળે વસે છે. Isell ભાવાર્થ :ચારિત્રધર્મરાજાના પ્રબળ પ્રભાવથી વૈરાગ્યવાહીના સુખને કારણે ભગ્ના શોકવાળા લોકોનો વિવેકપર્વત ઉપર વસવાટ :
શ્લોક-૬૮માં કહેલ વૈરાગ્યની સમૃદ્ધિવાળો એવો વિવેકરૂપી પર્વત સાધુઓના ચિત્તમાં વૃતિને આપે છે. વળી, તે વૈરાગ્યપર્વત ઉપર ચારિત્રધર્મરાજાનું સામ્રાજ્ય વર્તે છે, તેથી ત્યાં મોહનીયકર્મનો ઉપદ્રવ સર્વથા નથી અને તેને કારણે વૈરાગ્યવાટી પૂર્ણ ખીલેલી છે. તે વૈરાગ્યવાટીના સુખના અનુભવને કારણે શોક જેમનો ભગ્ન થઈ ગયો છે એવા સાધુઓ વિવેકરૂપી પર્વતમાં સ્થળે સ્થળે રહેલા છે અર્થાત્ જેમ બગીચામાં લોકો પોતાની પ્રીતિ અનુસાર તે તે વૃક્ષો નીચે સુખે બેસે છે તેમ વૈરાગ્યવાટીમાં મુનિઓ પોતપોતાની ભૂમિકા અનુસાર તે તે સ્થળમાં સુખે બેઠા છે અને ઉત્તર ઉત્તરની ભૂમિકાને નિષ્પન્ન કરે છે, તેથી વૈરાગ્યની સમૃદ્ધિ વધે અને સંસારનો અંત થાય તે રીતે સદા યત્ન કરે છે. આથી જ મુનિઓના ચિત્તમાં ખેદ, વિશાદ, શોક, ઉદ્વેગ આદિ કોઈ ભાવો થતા નથી પરંતુ દેહના પ્રતિકૂળ સંયોગમાં પણ તત્ત્વથી ભાવિત મતિવાળા તેઓના ચિત્તમાં સદા આનંદ જ વર્તે છે. Iકલા
