________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૬૭
गच्छन्ति तेषां न विवेकशैले
पुनः प्रचारो भटकोटिपूर्णे ।। ६७ ।।
SC
શ્લોકાર્થ ઃ
પાપી એવા ચોરો=મોહના સુભટો, બીજ, અંકુર, સ્કંધ અને દલાદિ અવસ્થારૂપ તેનો=વૈરાગ્યવાટીનો, ઉચ્છેદ કરીને જાય છે. વળી, ભટકોટિથી પૂર્ણ એવા=ચારિત્રના સૈન્યથી પૂર્ણ એવા, વિવેકરૂપી પર્વતમાં તેઓનો=મોહરૂપી ચોરોનો, પ્રચાર નથી=મોહના સુભટોનું આગમન નથી. II૬૭II
ભાવાર્થ:
ચારિત્રના સૈન્યથી પૂર્ણ એવા વિવેકરૂપી પર્વતમાં મોહના ચોરોનું અનાગમન ઃ
શ્લોક-૬૬માં બતાવ્યું એ રીતે સાત્ત્વિકનગર પાસે રહેલા વિવેકપર્વતના મૂળમાં=તળેટીમાં, સ્થિત એવા શ્રાવકધર્મરૂપી દેશમાં મોહના ચોરો આવે છે અને પાપી એવા તે ચોરો વૈરાગ્યવાટીમાં બીજ, અંકુર, સ્કંધ, લાદિવાળી તે વાટીને ઉચ્છેદ કરીને જાય છે, તેથી તે સ્થાનમાં રહેલા શ્રાવકો તે વૈરાગ્યવાટીને વધારે છે અને તે મોહનું ટોળું તેનો વારંવાર ઉચ્છેદ કરે છે પરંતુ તે મોહનું ટોળું ચારિત્રસૈન્યથી પૂર્ણ એવા વિવેકરૂપી પર્વત ઉપર જઈ શકતું નથી.
આશય એ છે કે ચારિત્ર પાળનારા મુનિઓ છે અને તેઓમાં એવો વિવેક પ્રગટેલો છે જેથી ભગવાનનાં વચનનું સ્મરણ કરીને અસ્ખલિત મન-વચનકાયાને પ્રવર્તાવે છે, તેથી તેઓના ચિત્તમાં વૈરાગ્ય ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ પામે છે અને પોતાના વૈરાગ્યની વૃદ્ધિના રક્ષણ અર્થે મુનિઓ ચારિત્રની સર્વ ઉચિત આચરણાઓ સેવે છે તેથી તે વિવેકરૂપી પર્વત ચારિત્રની ઉચિત આચરણાઓરૂપ ચારિત્રના સૈન્યથી ભરપૂર છે તેથી તે વિવેકરૂપી પર્વત ઉપર મોહના સૈન્યનું આગમન થતું નથી, પરંતુ મોહનું સૈન્ય વિવેકરૂપી પર્વતની તળેટીમાં રહેલા શ્રાવકોના વૈરાગ્યને વૃદ્ધિ પામતાં સ્ખલના કરે છે, આમ છતાં ચારિત્રીના વૃદ્ધિ પામતા મુનિના વૈરાગ્યને સ્ખલના કરી શકતું નથી. II૬૭ના
