________________
પલ
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-પ૧-પર ઉપનાયક-વૈરાગ્યના ઉપાયો જે રીતે સમ્યક્ કરવા યોગ્ય છે એ પ્રકારની કર્તવ્યતાને બતાવનાર, એવો જે સંભૂત=અનેકગુણોથી યુક્ત સદ્ગુરુધર્મ-બંધુ યોગાદિ=સગુરુનો યોગ અને કલ્યાણમિત્રના યોગ આદિ, જે પ્રાપ્ત થાય છે તે પુષ્પભર ઉપમાવાળો છેવૈરાગ્યકલ્પલતામાં પુષ્પના સમૂહની ઉપમાવાળો છે. II૫૧II ભાવાર્થ - વૈરાગ્યકલ્પલતામાં પુષ્પના સમૂહસ્થાનીય યોગમાર્ગની પ્રાપ્તિનું સ્વરૂપ -
વૈરાગ્યની કલ્પવેલીના બીજાદિ ક્રમથી પત્રના પ્રવાલાદિની પ્રાપ્તિ પછી તે કલ્પવેલીમાં પુષ્પોની પ્રાપ્તિસ્થાનીય યોગમાર્ગની પ્રાપ્તિ શું છે તે બતાવે છે -
યોગમાર્ગમાં પ્રવૃત્ત એવા યોગીને પુણ્યના ઉદયથી ઉત્તમ ગુરુનો અને કલ્યાણમિત્રનો યોગ થાય કે જે સશુરુઆદિ પોતાની ભૂમિકા પ્રમાણે ઉત્તરોત્તર યોગમાર્ગની વૃદ્ધિના ઉપાયોના સેવન માટે ઉચિત કર્તવ્યતા શું છે તે બતાવનારા .. હોય છે. જેથી વૈરાગ્યના હેતુ એવા યોગમાર્ગમાં પ્રવૃત્તિ કરનારા યોગીને પણ ઉત્તરોત્તર યોગમાર્ગની વૃદ્ધિ થાય.
વળી, તે સદ્ગુરુ અને ધર્મબંધુનો યોગ અનેક ગુણોથી સંભૂત છે તેથી ભાગ્યના ઉદયથી પ્રાપ્ત થયેલો એવો આ યોગ યોગ્યજીવોને ઉત્તર ઉત્તરના યોગમાર્ગની પ્રાપ્તિમાં પ્રબળ કારણ બને છે. તેથી જેમ કલ્પવેલીમાં પુષ્પોનું આગમન થાય ત્યારે કહી શકાય કે હવે નજીકમાં આ વેલીમાં ફળોની પ્રાપ્તિ થશે તેમ આ યોગીને સદ્ગુરુનો અને ધર્મબંધુનો યોગ થવાથી સર્વ ઉચિત પ્રવૃત્તિ સમ્યક કરીને સંસારના ઉચ્છેદનું કારણ બને તેવા સદ્વર્યની પ્રાપ્તિરૂપ ફળ શીધ્ર પ્રાપ્ત થશે તેવો નિર્ણય થાય છે. અપવા શ્લોક :
मोहस्पृशां कुम्भकुटीप्रभातन्यायेन या स्याद् विफला प्रवृत्तिः फलावहां कर्तुमिमां समर्थः, सद्ज्ञानभानुर्गुरुरेव भानुः ।।५२।।
