________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૨-૨૩
આમ છતાં ઊંટને કલ્પવેલી પ્રિય નથી એટલા માત્રથી કલ્પવેલી અપકીર્તિને પામતી નથી, તેમ તત્ત્વની વિચારણામાં જડ જેવા મૂર્ખ જીવોને વૈરાગ્ય નીરસ દેખાય એટલા માત્રથી વૈરાગ્ય સુંદર નથી એમ કહી શકાય નહિ. I॥૨ણ્ણા
શ્લોક ઃ
૨૨
उपक्रमो धर्मकथाश्रयो न,
त्याज्यः खलाप्रीतिभिया प्रबुद्धैः । नो चेन्मलोत्पत्तिभिया जनानां, વસ્ત્રોપમોનોડપિ યં ઘટેત?।।રરૂ।।
શ્લોકાર્થ ઃ
ધર્મક્થા છે આશ્રય જેને એવો ઉપક્રમ અર્થાત્ પ્રારંભ, ખલની અપ્રીતિના ભયથી પ્રબુદ્ધો વડે ત્યાજ્ય નથી. જો ન માનો તો મલની ઉત્પત્તિના ભયથી લોકોનો વસ્ત્રોનો ઉપભોગ પણ કેવી રીતે ઘટે ? અર્થાત્ ન ઘટે. II3II
ભાવાર્થ:
કોઈ મહાત્મા ધર્મકથાને અવલંબીને વૈરાગ્યના ઉપદેશનો ઉપક્રમ કરે તે ત્યાજ્ય નથી. અહીં કોઈને પ્રશ્ન થાય કે ખલપુરુષોને અર્થાત્ સંસા૨સિયા જીવોને, વૈરાગ્યનો ઉપદેશ અપ્રીતિને કરનાર છે, તેથી કોઈને અપ્રીતિ થાય તેવી પ્રવૃત્તિ કેમ કરી શકાય એથી કહે છે
-
ખલ જેવા અયોગ્ય જીવોને વૈરાગ્યમાં અપ્રીતિ થાય એટલા માત્રથી વૈરાગ્યના ઉપદેશનો પ્રારંભ પ્રબુદ્ધ પુરુષથી ત્યાજ્ય નથી. જો તેમ ન સ્વીકારવામાં આવે તો વસ્ત્રને ધારણ કરવાથી વસ્ત્રમાં મલની પ્રાપ્તિ થાય છે તે ભયથી લોકોએ વસ્ત્રનો પરિભોગ કરવો પણ કેમ ઘટે ? અર્થાત્ વસ્ત્રના પરિભોગથી વસ્ત્ર મલિન થાય છે તોપણ લોકો વસ્ત્રનો ઉપયોગ કરે છે અને તેની શુદ્ધિ કરે છે તેમ પ્રબુદ્ધ પુરુષોએ પણ ખલ પુરુષને છોડીને યોગ્ય જીવોને સામે રાખીને વૈરાગ્યના ઉપદેશનો ઉપક્રમ ક૨વો ઉચિત છે. ૨૩
