________________
૨૭૬
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૬૩-૨૬૪ છે તેથી મિતાર્થવાળી છે. વળી તે કથા ગ્રંથકારશ્રીનાં વાક્યોની ભંગીથી રચાયેલી છે. પરંતુ ઉપમિતિકારના વચનોથી રચાયેલી નથી. વળી, ઉપમિતિકારે અનુસુંદર ચક્રવર્તીની કથા કરી છે તે મધુર શેરડી જેવી છે. છતાં જેઓ તે શેરડી ચર્વણ કરે તેઓને તેનો રસ પ્રાપ્ત થાય તેમ ઉપમિતિકારે રચેલી કથાનાં રહસ્યોને જેઓ સૂક્ષ્મ રીતે જોવા યત્ન કરે તેઓને જ તેનાં રહસ્યોની પ્રાપ્તિ થાય તેથી તેના પરમાર્થને જાણવા માટે ભવિક જીવોને ચર્વણની ક્રિયા કરવી આવશ્યક છે. અને તેવા સામર્થ્ય વગરના જીવોના ઉપકાર અર્થે ઉપમિતિની કથાને પાકટ ઇસુની જેમ પીલીને ગ્રંથકારશ્રીએ તેનો રસ પૃથક કર્યો છે, જે રસ યોગ્ય જીવો ચર્વણની અપેક્ષા વગર શેરડીને ચાવવાની અપેક્ષા રાખ્યા વગર, પીવે છે તેથી ઉપમિતિકારે રચેલી ગ્રંથની રચનાને જ આ રીતે અન્ય શબ્દોમાં કહેવાનો ગ્રંથકારશ્રીનો શ્રમ વ્યર્થ નથી; કેમ કે જેઓ ઉપમિતિકારના ગ્રંથનું ચર્વણ કરીને તેના મધુર રસને આસ્વાદન કરી શકે તેમ નથી તેવા જીવોના ઉપકાર અર્થે ગ્રંથકારશ્રીએ પાકટ ઇસુ જેવી ઉપમિતિકારની કથાને બુદ્ધિરૂપી યંત્રથી પીલીને પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં રજૂ કરી છે. ૨૬ શ્લોક :
धृत्वा तृणं याति सिता स्ववक्त्रे, द्राक्षाऽपि सा संकुचति हियेव । विधोः सुधा च क्षयमेति भीता,
मन्ये जिता यस्य कथारसेन ।।२६४।। શ્લોકાર્ચ -
જેના કથાના રસથી=જે અનુસુંદર ચક્રવર્તીની કથા ગ્રંથકારશ્રી કહેવાના છે તે કથાના રસથી, જિતાયેલી એવી સિતા=શર્કરા, તૃણને ધારણ કરીને ચાલી જાય છે, તે દ્રાક્ષા પણ જે દ્રાક્ષા મધુરરૂપે પ્રસિદ્ધ છે તે દ્રાક્ષા પણ, જાણે લજ્જાથી સંકોચને પામે છે. ભય પામેલી ચંદ્રની સુધા=શીતલતા ક્ષયને પામે છે એમ હું માનું છું. ર૬૪TI
