________________
૨૫
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૫૩-૫૪ કર્યો તત્કાળ જ વળી પ્રશમ લબ્ધ થયે છતે સમાધિને ધારણ કરનાર પ્રસન્નચંદ્ર ઋષિએ કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કર્યું. ll૨૫૩
ભાવાર્થ :
પ્રસન્નચંદ્ર ઋષિ તેવા પ્રકારના નિમિત્તને પામીને મનથી અપ્રશાંત થયા તેના કારણે ક્લિષ્ટ અધ્યવસાય થવાથી નરકભવમાં એક વેદના થઈ શકે તેવાં પાપોને બાંધ્યાં અને નિમિત્તને પામીને તત્કાળ જાગ્રત થયેલા પ્રશમ પરિણામને પામ્યા. અને તે પ્રશમની વૃદ્ધિના બળથી સમાધિને ધારણ કરનારા તે ઋષિએ કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કર્યું. તેથી નક્કી થાય છે કે મોહથી આકુળ ચિત્ત સર્વ કર્મોના બંધની પ્રાપ્તિ દ્વારા સંસારપરિભ્રમણનું કારણ છે અને મોહના ઉપશમથી થયેલું રમ્યચિત્ત કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિનું કારણ છે. તેથી ચિત્તને ઉપશાંત કરવા માટે સર્વ ઉચિત ઉપાયોમાં મહાત્માએ યત્ન કરવો જોઈએ જેથી શીધ્ર સંસારનો અંત થાય. I૫૩ શ્લોક -
षट्खण्डसाम्राज्यभुजोऽपि वश्या, યવનશ્રીર્મરતસ્ય નો . न याति पारं वचसोऽनुपाधि
समाधिसाम्यस्य विजृम्भितं तत् ।।२५४।। શ્લોકાર્ચ -
પખંડના સામ્રાજ્યને ભોગવનારા પણ ભરતમહારાજાને જે કેવલજ્ઞાનની લક્ષ્મી વશ્ય થઈ. અનુપાધિ સમાધિસાગનું સંયમના આચારોના સેવનથી થતી ઉપાધિરૂપ સમાધિના સામ્ય કરતાં વિલક્ષણ એવી સર્વ આચારોના સેવનરૂપ ઉપાધિ રહિત સમાધિના સાગનું, વિજુલ્પિત એવું તે સમાધિસામ્યનું કૃત્ય, વચનના પાને પ્રાપ્ત કરતું નથી=વચનથી કહી શકાતું નથી. ર૫૪TI
