________________
૨૪૦.
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૨૬-૨૨૭ શ્લોક :
फलैकरूपे भुवि पुण्यपापे, न संगिरन्ते व्यवहारमत्ताः । समाधिभाजस्तु तदेकभावं,
जानन्ति हैमायसबन्धनीत्या ।।२२६।। શ્લોકાર્ચ -
વ્યવહારમત એવા યોગીઓ=વ્યવહારનયથી અતિવાસિતમતિવાળા યોગીઓ, પુણ્યનું પાપનું ફળ એકરૂપ સ્વીકારતા નથી=પુણ્યનું અને પાપનું ફળ એકરૂપ નથી પરંતુ ભિન્નરૂપ છે તેમ માને છે. વળી સમાધિવાળા યોગીઓ સુવર્ણની અને લોખંડની બેડીની નીતિથી તેના એકભાવને પુણ્યપાપના એકભાવને, જાણે છે. રરકા ભાવાર્થ
વ્યવહારનયથી પદાર્થને જોનારા યોગીઓને જણાય છે કે હિંસાથી કરાયેલાં પાપો જીવને દુર્ગતિઓમાં નાખીને વિડંબણા કરનાર છે અને જીવરક્ષાના પરિણામથી થયેલો પુણ્યબંધ જીવને શાતા આદિ આપીને હિતકારી છે. તેથી પુણ્ય અને પાપનું ફળ એકરૂપ કહી શકાય નહીં; કેમ કે પુણ્યનું ફળ હિતકારી છે અને પાપનું ફળ જીવને અહિતકારી છે. વળી શુદ્ધઆત્મસ્વભાવમાં એકરતિને ધારણ કરનારા સમાધિવાળા યોગીઓ કહે છે કે લોખંડની બેડી પણ જીવને બંધનમાં પરતંત્ર કરનાર છે અને સુવર્ણની બેડી પણ જીવને પરતંત્ર કરનાર છે તેથી સોનાની અને લોખંડની બેડીની નીતિથી પાપની સાથે પુણ્ય એકભાવવાળું છે તે પ્રકારે સમાધિવાળા યોગીઓ જાણે છે, તેથી બંધનમાં નાખવાના કારણભૂત પાપ અને પુણ્ય બન્નેને સમાન માનીને સમાધિવાળા મહાત્મા બન્નેથી પર થવા અર્થે અને આત્મભાવોના રક્ષણાર્થે વિકલ્પીન એવી સ્વદયાને જ કરે છે. રરકા શ્લોક :
पुण्यस्य पापस्य च चिन्त्यमानो, न पारतन्त्र्यस्य फलस्य भेदः ।
