________________
૧૭૧
વૈરાગ્યકાલતા/શ્લોક-૧૫૮-૧પલ શ્લોકાર્થ :
મહાન ઉપસર્ગો અને પરિષહો દેહના ભેદ માટે દેહના નાશ માટે છે. મારી સમાધિના નાશ માટે નથી એ પ્રકારે સ્વપરના સ્વભાવનું વિવેચન કરીને દેહના અને આત્માના સ્વભાવનો વિભાગ કરીને મુનિઓ ભયના અનુબંધનો ભયના પ્રવાહનો ત્યાગ કરે છે. II૧૫૮iા ભાવાર્થ :
મુનિઓ સંયમના પ્રારંભથી માંડીને શાસ્ત્રઅધ્યયનમાં વ્યાપારવાળા હોય છે અને શાસ્ત્રતત્ત્વ આત્માના સ્વરૂપનો અને આત્માથી ભિન્ન એવા દેહાદિના સ્વરૂપનો બોધ કરાવવામાં જ પ્રધાનરૂપે પ્રવર્તે છે. તેથી શાસ્ત્રથી ભાવિત થયેલા મુનિઓ સદા વિચારે છે કે મહાન ઉપસર્ગો અને શીતાદિ પરિષહો પ્રકર્ષવાળા થાય તો દેહનો નાશ કરી શકે. પરંતુ શાસ્ત્રથી ભાવિતમતિવાળા એવા મારી સમાધિનો નાશ કરવા માટે સમર્થ નથી. આ રીતે આત્માનો સ્વભાવ અને પરનો સ્વભાવ કેવો છે તેનું વિવેચન મુનિઓ કરે છે અર્થાત્ આત્માથી પર એવા દેહનો સ્વભાવ ઉત્સર્ગથી અને પરિષહથી નાશ પામે એવો છે અને સમાધિવાળા એવા મારા આત્માનો સ્વભાવ ઉત્સર્ગથી અને પરિષહથી નાશ પામે તેવો નથી એ પ્રકારનો વિભાગ કરીને મુનિઓ શુદ્ધ આત્માના સ્વરૂપમાં શાસ્ત્રબળથી સ્થિરભાવને ધારણ કરીને ઉપસર્ગોથી અને પરિષદોથી થતા ભયના પ્રવાહનો ત્યાગ કરે છે. ૧પ૮ શ્લોક :
कुहेतुभिर्वा भयहेतुभिर्वा, . મધ્યેતિ સમાદિતાત્મા !
महीधराणां च महीरुहाणां,
सर्वसहा क्षुभ्यति किं नु भारैः ।।१५९।। શ્લોકાર્થ :કુહેતુઓ વડે=આત્મા નથી, પરલોક નથી ઈત્યાદિ કુહેતુઓ વડે,
